The Biodiversity Buzz - protecting insect biodiversity through Data & AI
https://www.capgemini.com/news/client-stories/protecting-biodiversity-by-listening-to-insects/ Linkedin
Naturalis joins forces with Capgemini and AWS to launch the latest version of the Global Data Science Challenge for a sustainable future to identify insect species based on their sounds
Client Challenge: The goal ofNaturalis and the Arise initiative is to fully understand and monitor biodiversity, with an initial focus on the Netherlands. One key piece in achieving this is the ability to understand and interpret acoustic data.
Solution: Capgemini collaborated with Naturalis, the National Research Institute for Biodiversity based in the Netherlands, and with Amazon Web Services (AWS) to launch the latest edition of the Global Data Science Challenge (GDSC) and create a new AI model that can identify insects with ~92%* accuracy.
“To this point, we’ve seen much less focus committed to protecting insects than other conservation efforts,” explains Elaine van Ommen Kloeke, Naturalis. “While all of these initiatives are important and worthy, it’s critical that we better understand the changes, either positive or negative, that various insect species have experienced in recent years. That starts with being able to effectively track and identify as many as possible.”
Enter Arise, a collaboration between Naturalis, the Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics at the University of Amsterdam, the Westerdijk Fungal Biodiversity Institute, and the University of Twente. This initiative aims to enable recognition of any naturally occurring species in any location based on DNA, sensor and AI technology. Furthermore, it will collect biodiversity information related to all species from across the Netherlands into one place by 2030, after which a vast amount of data will become readily available with only a click. In doing so, the project will make it far easier for conservationists to track insect populations.
“We can’t always see or hear insects and there are so many species out there, so it’s quite difficult to monitor them,” says Dan Stowell, Naturalis. “And without knowing where those populations are and their numbers, they’re incredibly hard to protect. So, we’ve been using machine learning to identify insects based on audio recordings. However, it’s a work in progress. Automatic recognition of human speech took decades to become as good as it is, and for insects we need the accuracy of automatic identification to catch up as much as possible to make it ready for deployment.”
Exploring different machine learning options
With their expertise, available data, and AI knowledge, Naturalis was the perfect candidate for the 2023 Global Data Science Challenge (GDSC), a collaborative hackathon event hosted annually by Capgemini and powered by AWS machine learning (ML) services, such as Amazon Sagemaker, wherein every employee throughout the company is given the opportunity to develop and harness their data and AI expertise to solve a real-world issue.
“As a global leader in data and AI, Capgemini has a responsibility to apply its expertise to real-world scenarios that can help create a more sustainable world and drive tangible benefits for our society,”said Niraj Parihar, CEO of the Insights & Data Global Business Line at Capgemini and Member of the Group Executive Committee. “Through our Global Data Science Challenge, we empower our team members to solve real world challenges of vital importance to us all. Insects play a central role in our ecosystem but are incredibly hard for humans to monitor. Listening to and identifying insect species is critical to preserving them.”
Throughout the event, more than 1500 participants formed over 400 teams, after which they were given the resources to develop and test their own solutions. By learning from five hours of recordings of 66 different insect species, each team attempted to build an AI that can identify which species could be heard.
The AI solution was developed as part of Capgemini’s sixth Global Data Science Challenge for a sustainable future, an annual initiative whereby employees are given the opportunity to harness their data and AI expertise to solve a real-world issue. For this year’s challenge, teams from Capgemini collaborated with Naturalis—the National Research Institute for Biodiversity based in the Netherlands—f
Recording of the September Townhall of ARISE! Experience the end to end workflow for image recognition, e.g. how many geese are in the field - From sensor to species ID. And how to get involved in the national challenge to get a DNA barcode for all 45k species in the Netherlands. We make this work through the great data infrastructure of ARISE, state of the art protocols and cool services anyone can use to measure biodiversity.
Our last update for 2021, closing an exiting year in which ARISE really started. Have a look to find out what we achieved over the apst few months and what we have in store for 2022.
Insects play a central role in our ecosystem but are incredibly hard for humans to monitor. Listening to and identifying insect species is critical to preserving them. This year we teamed up with Naturalis Biodiversity Center and Amazon Web Services for our 6th Global Data Science Challenge 'The Biodiversity Buzz' protecting insect ecosystems through Data and AI. Learn more now!
ARISE Townhall 23 September 2021
It's time for the next ARISE Townhall (last one was 17 May!) to inform and open the discussion with our stakeholders, potential end-users, people with ideas... YOU!.
What has ARISE been up to the past few months and how can you be a part of it's evolution?
From June to September we've been busy getting ARISE operational, going Agile and taking the first steps to start building the core components. Join us to hear more!
The program is as follows:
* Introduction & ARISE strategy
* Short presentations per Team
* Open discussion & feedback
The Townhall will be recorded and shared online.
For our next Energy & Nature webinar, we discussed the issue of bat mortality around onshore wind farms and focussed on the solutions to reduce the risk for the populations while ensuring energy supply coming from renewables, essential to tackle the climate crisis.
Bats are already highly threatened in Europe and play a significant role in many ecosystems. Therefore, the additional impact of wind turbines can pose a real threat to certain species. Yet little is known about this worldwide issue and the factors causing mortality across wind energy facilities.
Fatalities are due to two main causes: direct collision with the wind turbine blades or barotrauma - fatal injuries that occur when a bat encounters sudden and extreme changes in atmospheric pressure near rotating blades. Thankfully, solutions exist, such as:
Proper planning and Environmental Impact Assessments run by ecologists in order to identify high-risk areas for bats and help ensure safer siting of wind farms;
Use of tools to calculate the optimal shutdown times for turbines during periods of high bat activity on operating wind farms;
Improve practices through collaborations between all key stakeholders and share knowledge to replicate actions.
Want to learn more about the topic and the good practices out there? Watch the recording of our webinar!
The experts were:
Herman Limpens, Senior scientist at the Dutch Mammal Society. He opened the webinar by exposing the issue of bat mortality around onshore wind farms in Europe and presented their collaborative work with the Dutch wind industry and authorities.
Élise Drouet, Ecological engineer at H2air, French wind developer. Élise presented the work of H2air to protect bats in case of identified risk and what are the physical and regulatory challenges to implement solutions as a wind developer.
Dr. Simon Ghanem, environmental consultant at KS Umweltgutachten GmbH and KJM Conseil (French branch), introduced Probat – a freely available tool used in Germany on operating wind farms that calculates turbine specific shutdowns for a bat-friendly operation of the turbines.
Following presentations by each of the speakers, we had a 30-minute Q&A and open discussion round.
For more information or in case of questions, please get in touch with Manon Quetstroey.
Dr Simon Ghanem – Consultant, KS Umweltgutachten GmbH
Manon Quetstroey – Manager, Energy & Nature, RGI
Herman Limpens – Senior scientist, Dutch Mammal Society
Contact
Manon Quetstroey Manager - Energy and Nature
Load more
×
Manon Quetstroey
Manager - Energy and Nature
t: +49 30 2332 11034 manon[at]renewables-grid.eu
Manon joined RGI in July 2022 and is currently working as a Manager in the Energy and Nature team. Prior to RGI, Manon worked as an ecologist in a consulting office in Berlin, engaged in the protection of bat populations in Europe in the context of Wind energy projects. She also worked on diverse projects in Africa, particularly in the protection and conservation of African mammals. Manon holds a Master’s degree in Biodiversity management from Université de Perpignan in France and completed her Master’s thesis in South Africa.
t: +49 30 2332 11034 manon[at]renewables-grid.eu
Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author only and do not necessarily reflect those of the EU or LIFE Programme. Neither the EU nor the granting authority can be held responsible for them.
Op 31 oktober 2019 opende het Nederlands Instituut voor Ecologie zijn deuren voor bezoekers op de driejaarlijkse Open Dag.
Waarom vernietigt vanillevla onze hersenen? Prof. dr. Erik Scherder (4/5)
Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) - film 2022
Ecologie in een 'levend gebouw': het NIOO
In 10 minuten hoor je wat het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) onderzoekt en hoe je dat terugziet in het duurzame gebouw vol innovatieve ecotechnologie.
The Netherlands Institute of Ecology (NIOO-KNAW): Ecology For Life
4 Opening Wageningen
proefschri� is na de promo�e openbaar als PFD beschikbaar via de `Radboud repository’
htps://repository.ubn.ru.nl.
Dit proefschri� is �jdelijk reeds beschikbaar via deze link:
htp://www.vleermuis.org/promo�e/PhD_Thesis_radboud_2023.pdf
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
https://www.cultureelerfgoed.nl/actueel/agenda/2023/11/23/symposium-aardkundig-erfgoed Aardkundig erfgoed (ook wel aardkundige waarden genoemd) omvat markante geologische, geomorfologische of bodemkundige verschijnselen die het verhaal van de vorming van ons land vertellen. Hoewel aardkundig erfgoed lang niet altijd bij iedereen bekend is, vormen aardkundige fenomenen de onderlegger van het Nederlandse cultuurlandschap. Ze dragen bij aan het unieke karakter en aan de identiteit van gebieden, maar zijn ook van belang voor de natuur en biodiversiteit. Een goede omgang met dit erfgoed is nodig om water en bodem weer sturend te maken bij gebiedsinrichting en beleidsopgaven.
Over het symposium
Op dit symposium brengen we onderzoekers, (beleids-)adviseurs, ontwerpers en beheerders samen om inspirerende praktijkvoorbeelden te delen over hoe (kennis over) geomorfologie/bodem/ondergrond gebruikt wordt voor waterbeheer, natuurbeheer en gebiedsontwikkeling. Daarnaast kijken we hoe het bredere publiek betrokken kan worden bij (het verhaal achter de) aardkunde. Dit in relatie tot archeologie, cultuurhistorie en biodiversiteit.
De bijeenkomst is een samenwerking tussen RCE, TNO Geologische Dienst Nederland en WENR (Wageningen University en Research).
https://www.gld.nl/nieuws/8012825/de-bever-breidt-fors-uit-kan-dat-wel https://www.gld.nl/buitengewoon KEKERDOM - De bever is bezig met een enorme opmars. Na bijna twee eeuwen van afwezigheid is het dier door de herintroductie in 1988 weer op steeds meer plaatsen te zien. Volgens schattingen van de Zoogdiervereniging zijn er nu meer dan vijfduizend bevers in Nederland. Zoals in de Ooijpolder bij Nijmegen.
De Ooijpolder: een van de eerste plekken in Gelderland waar de bever zich vestigde. In 1994 werd de bever daar weer uitgezet. Het gebied is ideaal voor deze grote knager: veel water, sappige boompjes en voldoende rustige plekken om een hol of burcht te bouwen. Verslaggever Marc Loeven gaat samen met Elze Polman van de Zoogdiervereniging op zoek naar sporen van de bever.
https://www.gld.nl/nieuws/8012825/de-bever-breidt-fors-uit-kan-dat-wel BuitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.
BuitenGewoon is hét natuurplatform van Omroep Gelderland.
Het laatste nieuws uit de natuur vind je op buitengewoon.nl.
https://www.gld.nl/buitengewoon https://www.instagram.com/p/CyAWT6QoIre/
Ten oosten, zuiden en westen van de stad Groningen en ten noorden van Assen strekt zich een bijzonder gebied uit. Een laagveengordel, een bron van biodiversiteit en verwondering. Het bestaat uit vele kleine en grote natuurgebieden, meren en omliggende landschappen. Samen vormen zij één geheel: Groeningen. Voor dit gebied zijn ‘groene en blauwe doelen’ gesteld, waarmee overheid, ondernemers, onderwijsinstellingen en andere organisaties een klimaatpositieve regio van Nederland willen realiseren. Andere functies zoals wonen, recreëren en energie moeten hier waar mogelijk worden ingepast. Groeningen verbindt vijf gemeenten (Westerkwartier, Noordenveld, Tynaarlo, Groningen en Midden-Groningen), de provincies Groningen en Drenthe, de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest, en verschillende landschappen en natuurgebieden tot een grote blauwgroene gordel waarin stad en land in elkaar overlopen. Het bestuurlijk samenwerkingsverband Regio Groningen-Assen faciliteert Groeningen. Het Platform Groeningen is verantwoordelijk voor Groeningen.
https://www.oogtv.nl/uitzending-gemist/tv/groeten-uit-groeningen-afl-6-drentsche-aa/ In samenwerking met OOG TV - Omroep Organisatie Groningen, de lokale publieke multimedia-instelling voor alle inwoners van de gemeente Groningen - is deze aflevering over de benedenloop van het Nationaal Park Drentsche Aa gemaakt.
https://www.oogtv.nl/uitzending-gemist/tv/groeten-uit-groeningen-afl-6-drentsche-aa/ In deze zesde aflevering van Groeten uit Groeningen zitten we in het Nationaal Park Drentsche Aa. We bezoeken één van de ambassadeursprojecten van Groeningen, het Voedselbos in Glimmen waar ze niet alledaagse planten kweken/laten groeien. Ook zien we hoe het voormalig grasland van Land van Ons in drie jaar tijd is veranderd in een akkerland met veel diversiteit aan gewassen. En we krijgen een uitgebreide rondleiding op het Waterbedrijf Groningen in de Punt. Want ons drinkwater, dat komt uit de Drentsche A
https://www.oogtv.nl/uitzending-gemist/tv/groeten-uit-groeningen-afl-6-drentsche-aa/ In deze zesde aflevering van Groeten uit Groeningen zitten we in het Nationaal Park Drentsche Aa. We bezoeken één van de ambassadeursprojecten van Groeningen, het Voedselbos in Glimmen waar ze niet alledaagse planten kweken/laten groeien. Ook zien we hoe het voormalig grasland van Land van Ons in drie jaar tijd is veranderd in een akkerland met veel diversiteit aan gewassen. En we krijgen een uitgebreide rondleiding op het Waterbedrijf Groningen in de Punt. Want ons drinkwater, dat komt uit de Drentsche Aa.
Countries with low growth in iNat observations in 2022. Based on the 2022 Year In Review, these are countries and territories that each contributed to less than 1% of total growth (with the US removed). In their words: "% of total growth" means how much of worldwide growth came from a particular country, e.g. if there were 20 observations in 2018 and 10 in 2017, that would be 10 observations of growth, and if 5 of those observations were from Benin, then Benin contributed 50% of total growth.
https://www.inaturalist.org/projects/low-growth-countries-and-territories?tab=about
from the blogpost:
'Working on translating a key to the European shield bug nymphs (Puchkov, 1961) I thought I would look for pictures of the earlier life stages (nymphs, Fig. 1) of shield bugs (Pentatomoidea) on iNaturalist and found few observations actually had the life stage annotation. I do not have the exact numbers of Europe as a whole at that point in time, but Denmark currently has around 19.8% and the United Kingdom has around 29.4% of the observations annotated (GBIF.org, 2023).''
https://larsgw.blogspot.com/2023/08/finding-shield-bug-nymphs-on-inaturalist.html
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
Voorzijde van de folder van de Ecologische Atlas van Paddenstoelen in Drenthe met de omslagen van de drie delen. Deze atlas is in gedrukte vorm uitverkocht.
Bij de oprichting van de Paddenstoelen Werkgroep Drenthe in 1999 was de belangrijkste doelstelling een vlakdekkende inventarisatie van de mycoflora in Drenthe en het publiceren van de resultaten in boekvorm. Dit doel is in 2015 verwezenlijkt met de publicatie van de driedelige Ecologische Atlas van Paddenstoelen in Drenthe. Helaas was de hele oplage van het boek in 2018 uitverkocht. Het is alleen nog antiquarisch te koop. Een herdruk wordt niet verwacht. Daarom heeft het bestuur van de PWD in december 2019 besloten om de volledige inhoud van deze atlas op onze website te plaatsen, zodat deze voor alle belangstellenden toegankelijk is.
Op deze pagina staan alle hoofdstukken van deze atlas als afzonderlijke items. Ze kunnen hier worden geraadpleegd en ze kunnen als PDF file worden gedownload voor privé gebruik. Op deze webversie zijn de auteursrechten van toepassing die ook gelden voor de Atlas in boekvorm: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de eerste auteur. Eerste auteur: Eef Arnolds; eefarnolds@gmail.com. —————————————————————————————————————————————-
On this page the complete content can be found of the ‘Ecologische Atlas van Paddenstoelen in Drenthe‘, published by ‘Werkgroep Paddenstoelen Kartering Drenrthe’. The printed version (2015) is sold-out and will not be printed again. Each chapter can be consulted and may be downloaded as PDF file for private use. On this webversion the same copyright applies as for the printed version: No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the first author. First author: Eef Arnolds; eefarnolds@gmail.com.
from the blogpost:
'Working on translating a key to the European shield bug nymphs (Puchkov, 1961) I thought I would look for pictures of the earlier life stages (nymphs, Fig. 1) of shield bugs (Pentatomoidea) on iNaturalist and found few observations actually had the life stage annotation. I do not have the exact numbers of Europe as a whole at that point in time, but Denmark currently has around 19.8% and the United Kingdom has around 29.4% of the observations annotated (GBIF.org, 2023).''
https://larsgw.blogspot.com/2023/08/finding-shield-bug-nymphs-on-inaturalist.html
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
from the blogpost:
'Working on translating a key to the European shield bug nymphs (Puchkov, 1961) I thought I would look for pictures of the earlier life stages (nymphs, Fig. 1) of shield bugs (Pentatomoidea) on iNaturalist and found few observations actually had the life stage annotation. I do not have the exact numbers of Europe as a whole at that point in time, but Denmark currently has around 19.8% and the United Kingdom has around 29.4% of the observations annotated (GBIF.org, 2023).''
https://larsgw.blogspot.com/2023/08/finding-shield-bug-nymphs-on-inaturalist.html
FNP lecturer Koen Arts and his partner Gina slept outdoors every night over the course of a year in an attempt to spend at least half their time outside. He writes about this adventure in a literary non-fiction book in Dutch, entitled ‘Wild Jaar’ (Wild Year).
The set up for their ‘wild year’ was simple: spend 50 percent of one’s time outdoors. But with an extra challenge: do this while retaining the commitments of daily life, such as work and social engagements. Therefore, this was no holiday or sabbatical, but an attempt to improve connection with the natural world on a daily basis. The experiment also aimed to find wildness in a land without wilderness. Koen and Gina felt they had to apply their 50 percent rule to all four seasons, to resist the temptation of spending time outside only in good weather. As they had to be mostly indoors when working, the couple ended up sleeping 365 nights outdoors.
Besides a personal narrative of their experiment in nature connection, ‘Wild Jaar’ also contains other reflections on nature and nature engagement. FNP research themes – such as the quality of nature experience and rethinking nature-culture dichotomies – form a red thread through the book. There are also frequent references to Koen’s work at Wageningen University and his interaction with forest and nature conservation students.
"This is a study for the chosen ones; the green heroes of the future, who will settle for a meagre salary after years of unemployment. ... The majority of these students are here because of ideological reasons; they want to save the world."
(p.110)
Ultimately, Koen finds that by entering into the hybrid spheres between nature and culture, warmth and cold, day and night, garden and forest, daily chores and micro-adventures, he could still find wildness in The Netherlands. It does require embracing the outdoors in different ways: going out in the night, rain and winter; taking time to observe; looking for signs and evidence of other inhabitants of the environment, no matter how small; or by engaging with natural materials through activities such as fire-making. As Koen concludes: "Nature conservation is an idea that needs defending and a practice that needs living."
https://tedxwageningenuniversity.com/innovation https://www.wur.nl/en/newsarticle/365-nights-outdoors-in-search-of-wilderness-in-ones-back-yard.htm
Er zijn veel verschillende soorten trek. Zo kan je nu grote groepen jonge spreeuwen zien, die in deze tijd van het jaar zelfs af en toe naar het nóórden vliegen! 'Dispersietrek', noemt Ruud van Beusekom, van Vogelbescherming Nederland dat. "Ze vormen groepjes en gaan met z'n allen de wijde omgeving verkennen, misschien wel op zoek naar geschikte broedgebieden voor volgend jaar."
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/vroege-trekvogels Terwijl de laatste vogels voor je gevoel nog maar net naar de noordelijke broedgebieden zijn vertrokken, keren de eerste ook alweer terug. In het geval van de kanoet zijn dat vaak de vrouwtjes. "Die hebben de mannetjes in Siberië achtergelaten om voor de kuikens te zorgen", vertelt Van Beusekom. "De vrouwtjes komen hier alvast opvetten en trekken dan over een tijdje door naar West-Afrika. De mannetjes en de jongen komen wat later"
Van 29 september tot en met 8 oktober vindt de zevende editie van de Week voor Meer Gezonde Jaren plaats met als thema: ‘Zorgen voor Morgen‘. De week wordt traditiegetrouw ondersteund door de partners van het Akkoord van Groningen. Samen geven zij een programma vorm voor jong en oud in de provincie Groningen. Het doel: met elkaar in gesprek gaan over het thema Meer Gezonde Jaren. Elkaar inspireren en activeren. Dit doen we door allerlei activiteiten te organiseren, zoals workshops, themawandelingen, de UMCG-doktersdates en meer.
Opening
Op vrijdag 29 september vieren we de aftrap van deze week bij het House of Connections, grenzend aan de Grote Markt. Het gebouw dat vele mensen nog liefkozend de oude V&D noemen en dat nu de nieuwe thuisbasis is van o.a. de Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH). De opening duurt van 14:30 tot 16:30 uur. We presenteren het programma van de week en ‘serveren’ bijzondere hapjes. De host van deze middag is Danielle Bekkering, directeur van Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland (HANNN).
Zorgen voor morgen
Tijdens de opening vertellen o.a. Folkert Kuipers (wetenschappelijke directeur ERIBA) en Jochen Mireau (directeur Lifelines) hoe zij zorgen voor morgen. Daarnaast ‘schaatst’ Danielle door het programma van de Week voor Meer Gezonde Jaren met de ‘makers’ daarvan en komen verschillende activiteiten aan bod.
MENTALE GEZONDHEID JONGEREN IN GRONINGEN
Vertegenwoordigers van onderwijsorganisaties RUG, Hanzehogeschool Groningen, Alfa College en Noorderpoort Groningen vertellen over het programma van de bijeenkomst ‘Mentale Gezondheid voor Jongeren’. Een zeer actueel en prangend thema waar ook vele studenten mee te maken krijgen. Roeland de Wilde is zo’n ervaringsdeskundige en deelt zijn verhaal.
BRAIN FOOD
Bij de borrel serveren studenten van Noorderpoort Brain Food hapjes. Snacks die goed zijn voor je brein. Een hoofdzaak want hersenen maken je tot wie je bent, wat je voelt en hoe je je gedraagt. De studenten maken de hapjes onder leiding van hoogleraar psychiatrie Iris Sommer (UMCG). De auteur van het boek Voed je Brein: gezond eten en drinken voor de hersenen. Aan jullie de vraag of deze bijzondere hapjes in de smaak vallen!
Waar komt tsiis vandaan? -
Lezing door Alex Kerkhof, winnaar van de Wetenschapsprijs
Wat leert de oorsprong van de Friese landbouwwoorden ons over het verre verleden? Alex Kerkhof, historisch taalkundige en historicus en winnaar van de wetenschapsprijs 2023 neemt ons mee in de historie.
Okee, de tijdmachine doet zijn ding en brengt ons in een wervelwind van tijd en ruimte terug naar de tiende eeuw. We staan in het midden van het vroegmiddeleeuwse mottekasteel van Leiden, de Leitheriburch. Om ons heen lopen de knechten van de graaf van Rijnland, gewapende mannen met zware maliënkolders; sommige roepen bevelen naar de horigen die hooi en graan naar binnen brengen, anderen bespreken het nieuws dat de Vikinghoofdman Harald Walcheren heeft ingenomen.
Deze tiende eeuw is een bijzondere periode in het taalverleden van het Nederlands; in deze periode werd er namelijk in een groot deel van Nederland geen Nederlands gesproken. Het Nederlands was toentertijd meer de taal van het landinwaartse rivierengebied en van de zuiderlingen – de mensen uit Utrecht, Tiel en Nijmegen dus en de mensen uit Brussel, Antwerpen en Gent. Aan de kust daarentegen sprak men een oud soort Fries. Dat is niet gek want de Friese koning Redbad bezat uitgebreide landgoederen op de Hollandse duinruggen; van het eiland Voorne tot Heiloo.
Toch hadden de kustbewoners geregeld contact met Nederlandssprekende vreemdelingen; voorbij de grote veenmoerassen – in Nifterlake (Utrecht) en Hamaland (Gelderland) – werd namelijk wel Nederlands gesproken zodat voor de handel en de contacten met de bisschop het leren van de Nederlandse taal een nuttige aangelegenheid was. Ook kwamen er van tijd tot migranten uit Nederlandstalige streken in het kustgebied wonen. Zo werd wat later Holland zou worden tweetalig, een situatie die pas in de loop van de twaalfde eeuw omsloeg in het voordeel van het Nederlands.
Het verdwijnen van de tweetaligheid in Holland is al vaak door historici en taalwetenschappers bestudeerd. Geleerden zoals Izaak Gosses, Klaas Heeroma, Dirk Blok, Cor van Bree en – recentelijk nog – Michiel de Vaan hebben geleerde verhandelingen over dit onderwerp geschreven. Toch is dit meertalige verleden van Nederland relatief onbekend gebleven. Dat is jammer want dat het Nederlands vroeger als migrantentaal Holland is binnengekomen lijkt mij een belangrijk maatschappelijke inzicht.
Het KNMI maakte vier verschillende toekomstpaden, die duidelijk maken hoe het Nederlandse klimaat in de toekomst verder verandert, afhankelijk van de mate waarin de mensheid broeikasgassen blijft uitstoten. In alle scenario's stijgen de temperatuur en de zeespiegel, worden de zomers droger en de winters natter en ontstaan er zwaardere buien. In de hoge-uitstoot-scenario's zijn de gevolgen veel groter dan wanneer de uitstoot snel omlaaggaat.
In de zomer is de opwarming het grootst. Dat komt mede doordat de bodem uitdroogt, en doordat er vaker oostenwind zal zijn, die warme, droge lucht aanvoert. Het aantal zomerse dagen, met 25 graden of meer, stijgt flink. Nu is dat aantal in De Bilt 28 per jaar, en dat neemt toe tot veertig zomerse dagen per jaar in de lage-uitstoot-scenario's. Bij een hoge uitstoot worden het er naar verwachting 49 in het jaar 2050 en 89 in 2100; een ruime verdriedubbeling dus aan het eind van deze eeuw.
40 graden
Voor elk klimaatscenario is naar een groot aantal aspecten gekeken, in de jaren 2050, 2100 en 2150. Het gaat bijvoorbeeld om (extremen in) neerslag en temperatuur, zonnestraling, verdamping, droogte en wind en zeespiegelstijging. "De opwarming van Nederland is het grootst op de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen", stelt het rapport. In de toekomst zullen hittegolven vaker voorkomen, en langer duren. Als de uitstoot hoog blijft, zal de thermometer vaker 40 graden aangeven.
https://nos.nl/artikel/2493464-nieuwe-knmi-scenario-s-grote-gevolgen-in-nederland-door-veranderend-klimaat
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
Beery, S., Van Horn, G., Perona, P. Recognition in Terra Incognita. The European Conference on Computer Vision (ECCV), 2018. [pdf]
Van Horn, G., Mac Aodha, O., Song, Y., Cui, Y., Sun, C., Shepard, A., Hartwig, A., Perona, P., and Belongie, S. The iNaturalist Species Classification and Detection Dataset. IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (CVPR), 2018. [pdf]
https://www.bgc-jena.mpg.de/en/news-new-ai-for-flora-incognita "Flora Incognita", Germany's most popular plant identification app, has been further enhanced by a new artificial intelligence (AI) - as a result, the number of identifiable plant species has tripled: around 16,000 species can be identified worldwide. The app, which is available in 20 languages, now also works offline. Its range of digital educational content has been significantly expanded to include a wide range of new plant information.
contributed to this. With the "Flora Capture" app, which was specially developed for the scientific documentation of plants, thousands of images from defined perspectives have already been transmitted, which have contributed to a significant improvement in the identification accuracy of the German flora, especially for critical plant groups such as grasses. Students of the University of Applied Sciences Erfurt participated in the recording of thousands of trees, so that now identification is also possible in winter on the basis of bud images. The authors of the book "African Plants - A Photo Guide" and members of the Geisenheim University of Applied Sciences and the
an het Groninger zeekleigebied een heel toegankelijk en aantrekkelijk boek heeft uitgebracht. Wellicht heb je het boek “WIERDENLANDSCHAP” al aangeschaft (een dik boek 400 blz. met heel veel (lucht)foto's en tekeningen voor maar drie tientjes). Waar je ook begint te lezen; het boeit meteen. Het verre verleden en het heden worden op een beeldende wijze beschreven. Maar nog beter is het om de man zelf het verhaal te horen vertellen met lichtbeelden. Dus geef je op, ook al weet je niet 100% zeker of je op die woensdag in november wel kunt.
https://historiek.net/de-schoonheid-van-het-groningse-wierdenlandschap-ontleed/152696/
Als je het niet weet, rijd of wandel je er zo aan voorbij. Het eeuwenoude cultuurlandschap van Groningen kent veel waardevolle archeologische vindplaatsen. Op tien van deze archeologische locaties kun je nu luisteren naar een podcast over het landschap en de vondst. Thuis of op welke andere plek ook kunnen de podcasts beluisterd via deze website. Radiomaker Mathijs Deen interviewde voor elke podcast op locatie een archeoloog of andere betrokken deskundige. In 8 tot 10 minuten laten zij je kennismaken met de verrassende archeologische geschiedenis van die plek. Deze tentoonstelling bevat de tien podcasts met de bijbehorende afbeelding en beschrijvende tekst (klik op ‘bekijk object’); het kaartje onderaan toont hoe vanaf het dichtstbijzijnde wandel- of fietsknooppunt de exacte locatie te vinden is. In de buurt van de locatie geeft ook een QR-code - in stickervorm op lantarenpalen of ander straatmeubilair- toegang tot de podcast.
https://collectiegroningen.nl/tentoonstellingen/expo/64/ https://dvhn.nl/groningen/Het-lezen-van-het-Groninger-wierdenlandschap-27974417.html https://historiek.net/de-schoonheid-van-het-groningse-wierdenlandschap-ontleed/152696/
Albert Buursma is als historicus bij het project betrokken: ‘Als je de code in Ezinge scant, hoor je het verhaal en de vondsten die daar gedaan zijn. Zo zijn er kris kras door de provincie nog negen plekken waar belangrijke opgravingen zijn gedaan en waar een podcast over gemaakt is. Zo kun je ter plekke zien en horen wat er is gebeurd.’ Mireille de Jong van Erfgoedpartners: ‘Veel archeologische vondsten liggen in musea, maar de plekken waar de vondsten zijn gedaan zijn ook heel interessant. Bij Smeerling bijvoorbeeld zijn opgravingen geweest, maar die plek rijd je zomaar voorbij. Daar ligt een verhoging in het landschap en een van de podcasts gaat daarover. Met een levendig verhaal over die en andere plekken willen we archeologie dichterbij de mensen brengen.’
De podcasts zijn gekoppeld aan wandel- en fietsroutes. Ze zijn ook te beluisteren op www.collectiegroningen.nl https://www.rtvnoord.nl/nieuws/922315/podcast-over-groningse-archeologie-ter-plekke-luisteren-naar-verhalen-over-belangrijke-opgravingen
VPRO radiomaker Mathijs Deen maakte in 2021 een podcastserie 'Archeologie in het Groninger landschap' over 10 archeologische vindplaatsen in de provincie Groningen. Daarbij interviewde hij op locatie betrokkenen bij archeologisch onderzoek dat indertijd in de Groninger bodem is verricht.
Op elk van die plekken kan men nu via een QR-code - in stickervorm bevestigd op lantarenpalen of ander straatmeubilair - toegang krijgen tot een bijbehorende podcast uit de serie. Men beleeft op die manier de archeologische locatie in de context van het landschap.
Thuis of op welke andere plek dan ook kunnen de podcasts eveneens beluisterd worden. En wel via collectiegroningen.nl/tentoonstellingen/expo/64 of deze site, een deelsite van wierdenland.nl, die bovengenoemde site als bron heeft gebruikt. Dat was mogelijk omdat het materiaal op die site (tekst, beeld, geluid) rechtenvrij beschikbaar is.
De inhoud van deze site komt (dus) grotendeels overeen met die van collectiegroningen.nl ... /expo/64, maar bevat, anders dan die site, her en der ook wat videomateriaal, en géén informatie die niet uitsluitend betrekking heeft op de podcasts.
FNP lecturer Koen Arts and his partner Gina slept outdoors every night over the course of a year in an attempt to spend at least half their time outside. He writes about this adventure in a literary non-fiction book in Dutch, entitled ‘Wild Jaar’ (Wild Year).
The set up for their ‘wild year’ was simple: spend 50 percent of one’s time outdoors. But with an extra challenge: do this while retaining the commitments of daily life, such as work and social engagements. Therefore, this was no holiday or sabbatical, but an attempt to improve connection with the natural world on a daily basis. The experiment also aimed to find wildness in a land without wilderness. Koen and Gina felt they had to apply their 50 percent rule to all four seasons, to resist the temptation of spending time outside only in good weather. As they had to be mostly indoors when working, the couple ended up sleeping 365 nights outdoors.
Besides a personal narrative of their experiment in nature connection, ‘Wild Jaar’ also contains other reflections on nature and nature engagement. FNP research themes – such as the quality of nature experience and rethinking nature-culture dichotomies – form a red thread through the book. There are also frequent references to Koen’s work at Wageningen University and his interaction with forest and nature conservation students.
"This is a study for the chosen ones; the green heroes of the future, who will settle for a meagre salary after years of unemployment. ... The majority of these students are here because of ideological reasons; they want to save the world."
(p.110)
Ultimately, Koen finds that by entering into the hybrid spheres between nature and culture, warmth and cold, day and night, garden and forest, daily chores and micro-adventures, he could still find wildness in The Netherlands. It does require embracing the outdoors in different ways: going out in the night, rain and winter; taking time to observe; looking for signs and evidence of other inhabitants of the environment, no matter how small; or by engaging with natural materials through activities such as fire-making. As Koen concludes: "Nature conservation is an idea that needs defending and a practice that needs living."
https://tedxwageningenuniversity.com/innovation https://www.wur.nl/en/newsarticle/365-nights-outdoors-in-search-of-wilderness-in-ones-back-yard.htm
Er zijn veel verschillende soorten trek. Zo kan je nu grote groepen jonge spreeuwen zien, die in deze tijd van het jaar zelfs af en toe naar het nóórden vliegen! 'Dispersietrek', noemt Ruud van Beusekom, van Vogelbescherming Nederland dat. "Ze vormen groepjes en gaan met z'n allen de wijde omgeving verkennen, misschien wel op zoek naar geschikte broedgebieden voor volgend jaar."
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/vroege-trekvogels Terwijl de laatste vogels voor je gevoel nog maar net naar de noordelijke broedgebieden zijn vertrokken, keren de eerste ook alweer terug. In het geval van de kanoet zijn dat vaak de vrouwtjes. "Die hebben de mannetjes in Siberië achtergelaten om voor de kuikens te zorgen", vertelt Van Beusekom. "De vrouwtjes komen hier alvast opvetten en trekken dan over een tijdje door naar West-Afrika. De mannetjes en de jongen komen wat later"
Van 29 september tot en met 8 oktober vindt de zevende editie van de Week voor Meer Gezonde Jaren plaats met als thema: ‘Zorgen voor Morgen‘. De week wordt traditiegetrouw ondersteund door de partners van het Akkoord van Groningen. Samen geven zij een programma vorm voor jong en oud in de provincie Groningen. Het doel: met elkaar in gesprek gaan over het thema Meer Gezonde Jaren. Elkaar inspireren en activeren. Dit doen we door allerlei activiteiten te organiseren, zoals workshops, themawandelingen, de UMCG-doktersdates en meer.
Opening
Op vrijdag 29 september vieren we de aftrap van deze week bij het House of Connections, grenzend aan de Grote Markt. Het gebouw dat vele mensen nog liefkozend de oude V&D noemen en dat nu de nieuwe thuisbasis is van o.a. de Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH). De opening duurt van 14:30 tot 16:30 uur. We presenteren het programma van de week en ‘serveren’ bijzondere hapjes. De host van deze middag is Danielle Bekkering, directeur van Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland (HANNN).
Zorgen voor morgen
Tijdens de opening vertellen o.a. Folkert Kuipers (wetenschappelijke directeur ERIBA) en Jochen Mireau (directeur Lifelines) hoe zij zorgen voor morgen. Daarnaast ‘schaatst’ Danielle door het programma van de Week voor Meer Gezonde Jaren met de ‘makers’ daarvan en komen verschillende activiteiten aan bod.
MENTALE GEZONDHEID JONGEREN IN GRONINGEN
Vertegenwoordigers van onderwijsorganisaties RUG, Hanzehogeschool Groningen, Alfa College en Noorderpoort Groningen vertellen over het programma van de bijeenkomst ‘Mentale Gezondheid voor Jongeren’. Een zeer actueel en prangend thema waar ook vele studenten mee te maken krijgen. Roeland de Wilde is zo’n ervaringsdeskundige en deelt zijn verhaal.
BRAIN FOOD
Bij de borrel serveren studenten van Noorderpoort Brain Food hapjes. Snacks die goed zijn voor je brein. Een hoofdzaak want hersenen maken je tot wie je bent, wat je voelt en hoe je je gedraagt. De studenten maken de hapjes onder leiding van hoogleraar psychiatrie Iris Sommer (UMCG). De auteur van het boek Voed je Brein: gezond eten en drinken voor de hersenen. Aan jullie de vraag of deze bijzondere hapjes in de smaak vallen!
Waar komt tsiis vandaan? -
Lezing door Alex Kerkhof, winnaar van de Wetenschapsprijs
Wat leert de oorsprong van de Friese landbouwwoorden ons over het verre verleden? Alex Kerkhof, historisch taalkundige en historicus en winnaar van de wetenschapsprijs 2023 neemt ons mee in de historie.
Okee, de tijdmachine doet zijn ding en brengt ons in een wervelwind van tijd en ruimte terug naar de tiende eeuw. We staan in het midden van het vroegmiddeleeuwse mottekasteel van Leiden, de Leitheriburch. Om ons heen lopen de knechten van de graaf van Rijnland, gewapende mannen met zware maliënkolders; sommige roepen bevelen naar de horigen die hooi en graan naar binnen brengen, anderen bespreken het nieuws dat de Vikinghoofdman Harald Walcheren heeft ingenomen.
Deze tiende eeuw is een bijzondere periode in het taalverleden van het Nederlands; in deze periode werd er namelijk in een groot deel van Nederland geen Nederlands gesproken. Het Nederlands was toentertijd meer de taal van het landinwaartse rivierengebied en van de zuiderlingen – de mensen uit Utrecht, Tiel en Nijmegen dus en de mensen uit Brussel, Antwerpen en Gent. Aan de kust daarentegen sprak men een oud soort Fries. Dat is niet gek want de Friese koning Redbad bezat uitgebreide landgoederen op de Hollandse duinruggen; van het eiland Voorne tot Heiloo.
Toch hadden de kustbewoners geregeld contact met Nederlandssprekende vreemdelingen; voorbij de grote veenmoerassen – in Nifterlake (Utrecht) en Hamaland (Gelderland) – werd namelijk wel Nederlands gesproken zodat voor de handel en de contacten met de bisschop het leren van de Nederlandse taal een nuttige aangelegenheid was. Ook kwamen er van tijd tot migranten uit Nederlandstalige streken in het kustgebied wonen. Zo werd wat later Holland zou worden tweetalig, een situatie die pas in de loop van de twaalfde eeuw omsloeg in het voordeel van het Nederlands.
Het verdwijnen van de tweetaligheid in Holland is al vaak door historici en taalwetenschappers bestudeerd. Geleerden zoals Izaak Gosses, Klaas Heeroma, Dirk Blok, Cor van Bree en – recentelijk nog – Michiel de Vaan hebben geleerde verhandelingen over dit onderwerp geschreven. Toch is dit meertalige verleden van Nederland relatief onbekend gebleven. Dat is jammer want dat het Nederlands vroeger als migrantentaal Holland is binnengekomen lijkt mij een belangrijk maatschappelijke inzicht.
Het KNMI maakte vier verschillende toekomstpaden, die duidelijk maken hoe het Nederlandse klimaat in de toekomst verder verandert, afhankelijk van de mate waarin de mensheid broeikasgassen blijft uitstoten. In alle scenario's stijgen de temperatuur en de zeespiegel, worden de zomers droger en de winters natter en ontstaan er zwaardere buien. In de hoge-uitstoot-scenario's zijn de gevolgen veel groter dan wanneer de uitstoot snel omlaaggaat.
In de zomer is de opwarming het grootst. Dat komt mede doordat de bodem uitdroogt, en doordat er vaker oostenwind zal zijn, die warme, droge lucht aanvoert. Het aantal zomerse dagen, met 25 graden of meer, stijgt flink. Nu is dat aantal in De Bilt 28 per jaar, en dat neemt toe tot veertig zomerse dagen per jaar in de lage-uitstoot-scenario's. Bij een hoge uitstoot worden het er naar verwachting 49 in het jaar 2050 en 89 in 2100; een ruime verdriedubbeling dus aan het eind van deze eeuw.
40 graden
Voor elk klimaatscenario is naar een groot aantal aspecten gekeken, in de jaren 2050, 2100 en 2150. Het gaat bijvoorbeeld om (extremen in) neerslag en temperatuur, zonnestraling, verdamping, droogte en wind en zeespiegelstijging. "De opwarming van Nederland is het grootst op de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen", stelt het rapport. In de toekomst zullen hittegolven vaker voorkomen, en langer duren. Als de uitstoot hoog blijft, zal de thermometer vaker 40 graden aangeven.
https://nos.nl/artikel/2493464-nieuwe-knmi-scenario-s-grote-gevolgen-in-nederland-door-veranderend-klimaat
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
Het Martini Ziekenhuis is erkend als een voortrekker op het gebied van duurzaamheid in de gezondheidszorg. Het ziekenhuis ontving maandagochtend een onderscheiding voor de ontwikkeling van de duurzaamheidsdoelen.
Subject: Webinar 21 sept met experts over de negatieve gevolgen van monocultuur boomplantages Fwd: Teamslink webinar Water in en om onze veeleisende steden | vrijdag 22 september
Webinar 21 sept met experts over de negatieve gevolgen van monocultuur boomplantages in verschillende regio's. Over hoe zgn klimaat- en groene financiering bijdraagt aan uitbreiding van deze schadelijke programma's, en waarom de financiering van valse oplossingen moet stoppen
Op 14 september organiseerden RAVON, INBO, Good Fish, Wageningen Marine Research en Van Hall Larenstein een webinar over glasaaldata en trends. Zoveel mogelijk Nederlandse en Belgische glasaaldata zijn hiervoor gebundeld en gebruikt in een wetenschappelijke trendanalyse om de kennis over de glasaalintrek te versterken en te vergroten.
Tuesday 5 April 2022
AMATEUR OF WETENSCHAPPER?
Met livestream!
Jelle Reumer
Trek jij er weleens op uit met een verrekijker, of met een metaaldetector? Of tuur je vanaf de zolderkamer naar de sterrenhemel? Je bent niet de enige! Zogeheten burgerwetenschap is van alle tijden, dat wil zeggen: het systematisch onderzoeken van de wereld om je heen zonder dat je dat je daarvoor bent opgeleid.
Niet ieder wetenschapsgebied leent zich ervoor, maar in sommige vakgebieden is de bijdrage van burgerwetenschappers (citizen scientists, amateurwetenschappers) niet te verwaarlozen. Vooral in de biologie en de paleontologie wordt veel – en in toenemende mate – gebruik gemaakt van data en objecten die worden aangeleverd door amateurs, een woord dat afkomstig is van het Latijnse amare, liefhebben. Toch is er niks nieuws onder de zon: ook Newton en Darwin waren amateurs. Liefhebbers in de ware zin des woords. Bioloog en paleontoloog Jelle Reumer legt uit hoe de samenwerking met burgerwetenschappers er in de praktijk aan toe gaat en breekt een lans voor de amateur.
Jelle Reumer is bioloog en emeritus hoogleraar paleontologie. Eerder was hij directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Hij is actief als publicist (o.a. voor Trouw, Vroege Vogels en de Nederlandse Boekengids) en werkt aan een boek over de geschiedenis van de paleontologie.
Dit is een verplaatst programma van 16 november 2021. Had je destijds kaarten voor dit programma? Dan ontvang je van ons bericht.
Kritisch artikel
https://mothertreeproject.org/about-mother-trees/ We have analyzed the claims made in two highly popular books, which promulgate the idea that trees possess a number of human characteristics for which there is no sound scientific evidence.
A critical evaluation of the mother tree hypothesis also reveals that much of the data given in support of this concept is flawed and perhaps even non-existent. This concept is also incompatible with many well-known observations on the growth of forest trees.
Moreover, there is no evidence from peer-reviewed published studies to support the claim that mature trees in forests communicate preferentially with offspring through a common mycelial network.
It also remains unclear whether carbon compounds transmitted in the mycorrhizae actually enter the root tissue of the receiver tree. In any event, numerous studies indicate that the amounts of carbon transferred are physiologically insignificant.
Abstract
There are growing doubts about the true role of the common mycorrhizal networks (CMN or wood wide web) connecting the roots of trees in forests. We question the claims of a substantial carbon transfer from ‘mother trees’ to their offspring and nearby seedlings through the CMN. Recent reviews show that evidence for the ‘mother tree concept’ is inconclusive or absent. The origin of this concept seems to stem from a desire to humanize plant life but can lead to misunderstandings and false interpretations and may eventually harm rather than help the commendable cause of preserving forests. Two recent books serve as examples: The Hidden Life of Trees and Finding the Mother Tree.
https://www.cell.com/trends/plant-science/fulltext/S1360-13852300272-8 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1360138523002728 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1360138523002728
Het bericht is alarmerend: het aantal mensen jonger dan 50 dat kanker krijgt, is in de laatste 30 jaar met bijna 80 procent toegenomen. En dat aantal zal in 2030 nog eens met 21 procent toenemen. Het blijkt uit een groot onderzoek dat met gegevens uit 204 landen is opgesteld. De onderzoekers zien als belangrijke oorzaak van de toename slechte leefgewoonten als roken, alcoholgebruik, weinig bewegen en ongezond eten.
Boerenverstand
Die laatste verklaring, ongezond eten, komt voor veel mensen die zich met voedingswetenschap bezighouden bepaald niet als een verrassing. Zeker niet voor hoogleraar diabetologie Hanno Pijl in het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij ziet iedere dag weer wat voor schade ongezonde voeding aanricht.
Zo bedachtzaam en professioneel als Hanno Pijl over ultrabewerkt voedsel praat, zo geanimeerd is Chris van Tulleken. Hij is tv-arts bij de Britse omroep BBC en wetenschapper. Hij schreef het boek Ultra Processed People, dat in het Nederlands werd vertaald onder de titel De Voedselfuik. Hij onderwierp zichzelf 2 jaar geleden voor een tv-uitzending aan een wetenschappelijk begeleide proef.
Van Tulleken at vier weken lang een dieet waarin 80 procent van al zijn voeding uit ultrabewerkt voedsel bestond. En dat industriële voedsel varieerde van kippenpootjes tot pudding, van diepvriespizza tot energiedrankjes en van choco-cornflakes tot energierepen. Zijn onderzoeksvraag: wat doet dit eten met mijn gezondheid?
10 jaar ouder
"Ik had vier weken lang een voedingspatroon dat voor 20 procent van de Britten heel gewoon is. En misschien ook wel voor een aantal Nederlandse jongeren. Wat er gebeurde was dat ik ongeveer 10 jaar ouder werd", vertelt hij.
"Ik kreeg last van verstoppingen, ik voelde me slecht en gespannen. Ik sliep slecht en kreeg vochttekort en aambeien. Veel mensen zullen zeggen: dat is normaal voor een vent van midden 40. Maar als je goed eet, gaan veel van deze problemen weg."
https://www.groningerlandschap.nl/nieuws/nieuw-hulpmiddel-voor-behoud-bedreigde-wilde-bomen-en-struiken In Nederland is de natuurlijke bosvegetatie vrijwel verdwenen. Van bijna alle soorten met een wilde herkomst zijn nog kleine restpopulaties aanwezig, bijvoorbeeld in oude houtwallen, bosranden en langs niet rechtgetrokken beekoevers. In Nederland komen ongeveer honderd soorten inheemse bomen en struiken voor. Naar schatting is de helft van de inheemse wilde soorten bedreigd in hun voortbestaan. Er zijn zelfs al soorten uitgestorven. Bovendien zijn veel lokale populaties (te) klein en ook daardoor bedreigd in hun voortbestaan. Wilde bomen en struiken groeien in minder dan 3% van het totale areaal van bossen en landschapselementen, bestaande uit bomen en struiken, in Nederland.
Waarom zijn wilde bomen en struiken waardevol?
Wilde bomen en struiken hebben een unieke genetische waarde. Genetische variatie binnen een populatie maakt die weerbaar voor veranderingen in klimaat en milieu. Bij aangeplante bomen is de variatie veel kleiner. Dat maakt ze kwetsbaar. Ook hebben wilde bomen en struiken grote ecologische waarde. Ze vormen de basis voor de biodiversiteit op het land. Deze planten staan niet op zichzelf maar zijn de basis voor een uitgebreid voedselweb dat rondom bomen en struiken is geëvolueerd. Deze oorspronkelijke biodiversiteit, die het resultaat is van zo’n tienduizend jaar evolutie in de Lage Landen, staat sterk onder druk.
Nieuw instrument voor behoud wilde bomen en struiken
Het doel van deze lijst is aandacht te vragen voor deze bedreigde en kwetsbare bomen en struiken en de focus van beheerders, overheden en groene organisaties op het behoud van de bedreigde wilde bomen en struiken in hun eigen provincie te richten. Populaties van deze soorten verdienen voorrang bij beheer om te voorkomen dat er nog meer populaties in de provincie uitsterven. Het uiteindelijke doel is om van elke soort op de lijst een levensvatbare provinciale populatie te behouden. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen is het mogelijk deze trend te keren en de populaties wilde bomen en struiken in Nederland weer te laten groeien. Hiervoor is meer aandacht en focus op het behoud nodig. De attentielijsten helpen hierbij. De attentielijsten helpen hierbij. De lijsten vind je hier.
https://cultureelerfgoed.info/download/pdf/Behoud_groen_erfgoed.pdf https://www.groningerlandschap.nl/nieuws/nieuw-hulpmiddel-voor-behoud-bedreigde-wilde-bomen-en-struiken
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
De wereldberoemde Amerikaanse senator Bernie Sanders zegt waar het op staat. Hij houdt de Verenigde Staten en de rest van de wereld een spiegel voor. Waarom accepteren we een economisch systeem dat draait op de uitputting van mens en planeet? Kan dit ook anders?
Vanavond gaat Bernie Sanders hierover in gesprek met Frans Timmermans in TivoliVredenburg. Ook vertegenwoordigers van Greenpeace en FNV stellen vragen. De avond, georganiseerd door de WBS samen met het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks, was razendsnel uitverkocht. Gelukkig kun je vanavond vanaf 20:00 uur meekijken (en terugkijken) via de livestream.
https://www.sustainablemoments.nlhttps://www.sustainablemoments.nl/timetable/https://wolfmaps.nl/kaart/groener-groningen-a7b997b#11.4/53.2268/6.5759
Ons heelal telt vele miljarden sterrenstelsels, die elk weer miljarden sterren bevatten. Toch vormen al die objecten en hemellichamen - sterrenhopen, nevels, sterren en planeten - slechts de top van een grote, onzichtbare ijsberg. Volgens astronomen bestaat het overgrote deel van de kosmos uit donkere materie: elementaire deeltjes waarvan de ware aard een groot mysterie is. Het bestaan van donkere materie werd voor het eerst in 1922 gesuggereerd door de Nederlandse astronoom Jacobus Kapteyn. Inmiddels zijn er veel meer overtuigende aanwijzingen voor het bestaan van het raadselachtige spul. Uit wat voor deeltjes de donkere materie bestaat, is echter onbekend. Toekomstige waarnemingsprogramma's brengen daar misschien verandering in, maar sommige natuurkundigen spelen ook al met de gedachte dat donkere materie helemaal niet bestaat, en dat er in plaats daarvan iets mis is met onze ideeën over de zwaartekracht. In deze lezing geeft Govert Schilling een boeiend overzicht van de speurtocht naar donkere materie - een van de grootste onopgeloste raadsels in de hedendaagse natuur- en sterrenkunde.
Ernst's OnderWaterWereld
2 oktober
•
17:17
-
17:30
Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
window.__NUXT__=(function(a,b,c,d,e,f,g,h,i,j,k,l,m,n,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z,A,B,C,D,E,F,G,H,I,J,K,L,M,N,O,P,Q,R,S,T,U,V,W,X,Y,Z,_,$,aa,ab,ac,ad,ae,af,ag,ah,ai,aj,ak,al,am,an,ao,ap,aq,ar,as,at,au,av,aw,ax,ay,az,aA,aB,aC,aD,aE,aF,aG,aH,aI,aJ,aK,aL,aM,aN,aO,aP,aQ,aR,aS,aT,aU,aV,aW,aX,aY,aZ,a_,a$,ba,bb,bc,bd,be,bf,bg,bh,bi,bj,bk,bl,bm,bn,bo,bp,bq,br,bs,bt,bu,bv,bw,bx,by,bz,bA,bB,bC,bD,bE,bF,bG,bH,bI,bJ,bK,bL,bM,bN,bO,bP,bQ,bR,bS,bT,bU,bV,bW,bX,bY,bZ,b_,b$,ca,cb,cc,cd,ce,cf,cg,ch,ci,cj,ck,cl,cm,cn,co,cp,cq,cr,cs,ct,cu,cv,cw,cx,cy,cz,cA,cB,cC,cD,cE,cF,cG,cH,cI,cJ,cK,cL,cM,cN,cO,cP,cQ,cR,cS,cT,cU,cV,cW,cX,cY,cZ,c_,c$,da,db,dc,dd,de,df,dg,dh,di,dj,dk,dl,dm,dn,do0,dp,dq,dr,ds,dt,du,dv,dw,dx,dy,dz,dA,dB,dC,dD,dE,dF,dG,dH,dI,dJ,dK,dL,dM,dN,dO,dP,dQ,dR,dS,dT,dU,dV,dW,dX,dY,dZ,d_,d$,ea,eb,ec,ed,ee,ef,eg,eh,ei,ej,ek,el,em,en,eo,ep,eq,er,es,et,eu,ev,ew,ex,ey,ez,eA,eB,eC,eD,eE,eF,eG,eH,eI,eJ,eK,eL,eM,eN,eO,eP,eQ,eR,eS,eT,eU,eV,eW,eX,eY,eZ,e_,e$,fa,fb,fc,fd,fe,ff,fg,fh,fi,fj){a_.desktop=[{width:O,height:P}];eG.id=eH;eG.sharedId=b;eG.title=E;eG.type=t;eG.notificationTopic=eH;eG.value=o;eI.id=eJ;eI.sharedId=b;eI.title=F;eI.type=t;eI.notificationTopic=eJ;eI.value=o;eK.id=eL;eK.sharedId=b;eK.title=D;eK.type=t;eK.notificationTopic=eL;eK.value=o;eM.id=eN;eM.sharedId=b;eM.title=z;eM.type=t;eM.notificationTopic=eN;eM.value=o;eO.id=eP;eO.sharedId=b;eO.title="Gouda";eO.type=t;eO.notificationTopic=eP;eO.value=o;eQ.id=eR;eQ.sharedId=b;eQ.title=B;eQ.type=t;eQ.notificationTopic=eR;eQ.value=o;eS.id=eT;eS.sharedId=b;eS.title=G;eS.type=t;eS.notificationTopic=eT;eS.value=o;eU.id=eV;eU.sharedId=b;eU.title=A;eU.type=t;eU.notificationTopic=eV;eU.value=o;eW.id=eX;eW.sharedId=b;eW.title=C;eW.type=t;eW.notificationTopic=eX;eW.value=o;return {layout:"default",data:[{}],fetch:{"PageTemplate:0":{}},error:b,state:{ads:{tracker:r,slots:{"ad-leaderboard-1748000":{adUnitId:aZ,adSizes:a_,noConsentAdUnitId:a$,id:"leaderboard",sizes:[[O,P]],slotId:"ad-leaderboard-1748000"}}},"alternate-language":{enabled:a,code:ba},articles:{readedArticles:[]},"base-url":{baseUrl:b},contact:{contactData:{},errors:[],succesMessage:b,isError:o},dropdown:{currentValue:r,elementWidth:q,position:{top:bb,left:bb},options:{fontSize:[]}},"font-size":{currentFontSizeIndex:bc,fontSizes:[]},"fullscreen-image":{image:b},"inline-dialog":{accept:"init",currentTime:b,lastTime:b,count:q,init:o,day:bd,daysToHideWhenDenied:q,daysToHideWhenClosed:q,isHomePage:o},"language-dialog":{showDialog:u,currentTime:b,lastTime:b,count:q,day:bd,daysToHideWhenDenied:be,daysToHideWhenClosed:be,init:o},layout:{isFetchEnabled:o,page:{id:"b7af7ef5-f5ea-54f3-8adb-e954ae1bf426",type:"episode",title:e,components:[{id:bf,type:bg,programId:g,sourceId:"sourceid_string:170449675",scheduleStart:Q,scheduleEnd:"2023-10-09T15:30:00Z",programTitle:e,synopsis:x,episodeTitle:b,thumbnail:bh,kijkwijzerIcons:[],channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isAvailable:a,isPublished:a,extraLinks:[],player:{host:bi,publication:bj,playout:bk,playoutNoConsent:bl,playoutVertical:bm,requiresConsentFrom:bn},showInMissed:a},{id:bo,type:bp,tabs:[{id:"1ee00ad4-28da-5f3c-9762-450543e2d423",position:"full-width",layoutVisibility:"all",type:"tab-item",name:"Afleveringen",content:[{componentId:bq,type:br}]}]},{id:bq,type:br,items:[{id:"5b3447c0-7cd2-5a7b-a2db-35f21bdf8413",type:c,displayId:R,sourceId:R,programId:g,scheduleStart:"2023-10-02T15:17:00Z",scheduleEnd:"2023-10-02T15:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:b,videoDuration:bs,synopsis:x,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F66f9c972-e2ba-313b-bcd2-76bdea0cf436.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c65ae1664a1347e2bde63d3b16fcfe95",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,topics:[],keywords:[e],_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170449251"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170449251",originId:R,slug:n}}},{id:"5d34dbcd-b040-5c4b-92f3-0ff119fcdcd0",type:c,displayId:S,sourceId:S,programId:g,scheduleStart:"2023-09-25T15:17:00Z",scheduleEnd:"2023-09-25T15:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:b,videoDuration:bs,synopsis:x,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F992bafc0-006a-3db9-8125-b111b30e2641.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=69ec0267f62f0c2a273a987d7ffd2a7a",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,topics:[],keywords:[e],_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170448866"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170448866",originId:S,slug:n}}},{id:"531217b6-71a3-5016-9843-82534f05d455",type:c,displayId:T,sourceId:T,programId:g,scheduleStart:"2022-12-20T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-12-20T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 31",synopsis:v,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fe636f1b6-62b8-302c-8c43-6548a03ebc2c.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=ec36f914350333b91925bb4d4315191e",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170422852"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170422852",originId:T,slug:n}}},{id:"f9fef5ba-eba2-5479-8098-068e103395b4",type:c,displayId:U,sourceId:U,programId:g,scheduleStart:"2022-12-13T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-12-13T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 30",synopsis:v,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F9e9fd5e8-3df0-31a8-9287-cbbc36bd55cb.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=1c7e58b0fefad2471034933bc0eb4c08",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170422352"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170422352",originId:U,slug:n}}},{id:"f9498356-7778-5f20-b98d-8995c881c175",type:c,displayId:V,sourceId:V,programId:g,scheduleStart:"2022-12-06T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-12-06T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 29",synopsis:v,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fe4f703af-a0b2-3b81-9c1f-ec99ecae0543.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=1dd7315b4d7103875755c719ae9bdd42",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170421893"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170421893",originId:V,slug:n}}},{id:"493fceb8-ac51-5a8d-b9d0-cc24a0338e2d",type:c,displayId:W,sourceId:W,programId:g,scheduleStart:"2022-11-29T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-11-29T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 28",synopsis:X,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F0cbebb5e-8872-3514-af03-9be81232b817.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=d2f1769fd82c9986783a92684e74e98b",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170421062"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170421062",originId:W,slug:n}}},{id:"179caaff-35a5-563c-ad9b-a6f9d75b5ce6",type:c,displayId:Y,sourceId:Y,programId:g,scheduleStart:"2022-11-22T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-11-22T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 27",synopsis:X,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F79487da3-a485-3b22-befc-b41471756442.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c548b0ab0c4440c176927fe96868aa66",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170420607"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170420607",originId:Y,slug:n}}},{id:"c45128fb-51ec-5a76-9726-f2b54072832b",type:c,displayId:Z,sourceId:Z,programId:g,scheduleStart:"2022-11-15T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-11-15T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 26",synopsis:v,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fc3fae5bb-dd03-3380-b463-ed63971faa65.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=9d4f51c2d071ffffc63ce3f1b60bfae1",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170420034"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170420034",originId:Z,slug:n}}},{id:"3d06d03b-dc47-50f2-8bbd-2238e2cce800",type:c,displayId:_,sourceId:_,programId:g,scheduleStart:"2022-11-08T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-11-08T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 25",synopsis:X,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F19efc42f-8bd9-3d5e-8941-58f7ef72f025.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=7c4a6c9e07ef86def8f0b77a35ba7633",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170419014"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170419014",originId:_,slug:n}}},{id:"a38125fa-e560-5a34-97ec-5bc76cf0fadd",type:c,displayId:$,sourceId:$,programId:g,scheduleStart:"2022-11-01T16:15:00Z",scheduleEnd:"2022-11-01T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 24",synopsis:v,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F66998e4a-a7c0-3c24-8119-4de2d476668c.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=97a67d9d529dd094ee93b69066a38b82",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170418572"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170418572",originId:$,slug:n}}},{id:"ce737aa5-a49a-58d9-a1b1-9a53325591c8",type:c,displayId:aa,sourceId:aa,programId:g,scheduleStart:"2021-03-09T16:15:00Z",scheduleEnd:"2021-03-09T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 23",synopsis:"Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie Ernst's OnderWaterWereld vertelt hij over het leven in, op en langs het water.",thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F2ebf95c4-91f0-3a7a-99ee-e61143d08809.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c313f1cff8fea4fb08e129fff062033e",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170361146"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170361146",originId:aa,slug:n}}},{id:"33faaed2-17cb-54db-a601-7798c8f1a701",type:c,displayId:ab,sourceId:ab,programId:g,scheduleStart:"2021-03-02T16:15:00Z",scheduleEnd:"2021-03-02T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 22",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F132fab98-d65d-34e9-835c-7b2b048b5db8.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=87033b3366662b4724fc367a12df5b2b",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170360691"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170360691",originId:ab,slug:n}}},{id:"4a8b90d0-96ba-5f49-86a8-936fc0b7bc7c",type:c,displayId:ac,sourceId:ac,programId:g,scheduleStart:"2021-02-23T16:15:00Z",scheduleEnd:"2021-02-23T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 21",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fa670e8d1-8c8d-3817-8ed3-2eda09e9a31d.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c9ed200288d1bddcfce2d28c01d50266",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170360207"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170360207",originId:ac,slug:n}}},{id:"b257955c-5653-58e4-ad71-789be3dbcc65",type:c,displayId:ad,sourceId:ad,programId:g,scheduleStart:"2021-02-16T16:15:00Z",scheduleEnd:"2021-02-16T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 20",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F51551b1b-fbb4-3c81-a12a-875f52d7d58a.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=bf8088f6ba021c42a60ddebd0a480c70",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170359188"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170359188",originId:ad,slug:n}}},{id:"cd3b5e66-8d5d-576c-9898-0cad2b48900a",type:c,displayId:ae,sourceId:ae,programId:g,scheduleStart:"2020-01-06T16:26:00Z",scheduleEnd:"2020-01-06T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 19",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F8a1bdc98-c7bb-3976-b64c-a8a1219ab86a.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c7491fb36f7124c6d9b0669b01596392",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170316629"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170316629",originId:ae,slug:n}}},{id:"5725d4e3-f4a2-519a-9359-116ea9c8c7fc",type:c,displayId:af,sourceId:af,programId:g,scheduleStart:"2020-01-01T16:26:00Z",scheduleEnd:"2020-01-01T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 18",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fa94498ab-b305-327b-85d9-b2ea63018e22.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=8fc60c427286231bfe368b0beaa7fe15",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170316327"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170316327",originId:af,slug:n}}},{id:"0ef53bc0-c9fc-534d-854b-f0e816e196c4",type:c,displayId:ag,sourceId:ag,programId:g,scheduleStart:"2019-12-30T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-30T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 17",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fc1fbdda8-3acf-3d2b-80f9-6936e8a82b08.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=79a00a5aaf3f0c9143e3a8075deb635b",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170315914"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170315914",originId:ag,slug:n}}},{id:"1ad971a0-94e8-521f-8a05-4cf0e8021f97",type:c,displayId:ah,sourceId:ah,programId:g,scheduleStart:"2019-12-25T16:52:00Z",scheduleEnd:"2019-12-25T17:00:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 16",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fc938ca23-bf9e-3d0d-9cae-086fe6910ee0.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=b3e5000c99944523b8b4d4f244ef9d3a",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170316026"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170316026",originId:ah,slug:n}}},{id:"0b76add6-5114-55f3-b96c-2e36a1ae823d",type:c,displayId:ai,sourceId:ai,programId:g,scheduleStart:"2019-12-23T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-23T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 15",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F8d73a788-59a0-35fd-a62b-e7612ddc2472.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=286d816acff048f60c2d9a2a0537c83f",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170315030"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170315030",originId:ai,slug:n}}},{id:"ff45277e-4c4d-5441-8f53-8cd86fe27dc5",type:c,displayId:aj,sourceId:aj,programId:g,scheduleStart:"2019-12-18T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-18T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 14",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F07a23c19-032f-357f-b6a8-a6c13987d031.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=0d5c3f954a130e814e97edd9ded20dd2",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170314784"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170314784",originId:aj,slug:n}}},{id:"a2899d3c-9567-5bb0-92e7-6e081a9a3d0d",type:c,displayId:ak,sourceId:ak,programId:g,scheduleStart:"2019-12-16T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-16T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 13",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fdea6a500-2139-31df-864e-dffae755aa2f.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=2f43ffd705bf9b88639a9dd10c612cfd",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170314661"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170314661",originId:ak,slug:n}}},{id:"60e1fb52-4cbd-517a-8676-6ff47ea2ef77",type:c,displayId:al,sourceId:al,programId:g,scheduleStart:"2019-12-11T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-11T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 12",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F73d3e03c-0c65-36f8-8b29-c09d65cf411c.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=cb18e6a673a63053c089fb43cdeb0815",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170314417"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170314417",originId:al,slug:n}}},{id:"781918e7-989b-579f-b610-4d18425ff222",type:c,displayId:am,sourceId:am,programId:g,scheduleStart:"2019-12-09T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-09T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 11",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Ff2738453-6b3f-3f38-9787-ee090e2337d0.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=1c86d361a93c4d50d39e7dffda807ee8",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170314293"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170314293",originId:am,slug:n}}},{id:"b0313430-cd03-50cf-8d4a-2a7d4e1864cc",type:c,displayId:an,sourceId:an,programId:g,scheduleStart:"2019-12-04T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-04T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 10",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F2c32aec6-2b16-37e6-944c-a7a5eb3fc3b6.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=92b55ef5b43ad333dcf7b208feb558f5",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170314046"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170314046",originId:an,slug:n}}},{id:"073c58a8-6ca5-5fb6-a12d-1381cc870818",type:c,displayId:ao,sourceId:ao,programId:g,scheduleStart:"2019-12-02T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-12-02T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 9",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Feb6ca145-9cff-3205-b6bc-89af32b1451b.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=db58745e60bb72b81b8e6cbe49a720f6",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170313923"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170313923",originId:ao,slug:n}}},{id:"458f380e-3349-5a4c-8749-9b4f095ba4e9",type:c,displayId:ap,sourceId:ap,programId:g,scheduleStart:"2019-11-27T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-27T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 8",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fc760b14f-66bd-39b2-9988-ceed8fa92d85.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=1df03aa3dcb82dad134674eada6e3a9a",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170313078"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170313078",originId:ap,slug:n}}},{id:"293c1fcd-bc97-5c3a-a545-c28c64cf6906",type:c,displayId:aq,sourceId:aq,programId:g,scheduleStart:"2019-11-25T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-25T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 7",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F955d511f-42c8-3c07-b7f9-306807829be0.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=3c88d2684d17541f5a7cbf9c47662b69",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312955"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312955",originId:aq,slug:n}}},{id:"a53120a1-c80e-5ce7-8cc7-2793383e32b4",type:c,displayId:ar,sourceId:ar,programId:g,scheduleStart:"2019-11-20T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-20T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 6",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fb9359d46-cf79-38d6-bbe8-79e2d1508df7.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=58a8ad92e0ddf17bd43fc61181614c42",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312712"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312712",originId:ar,slug:n}}},{id:"a4905c2e-23a1-56ca-9743-b9f6b62184ee",type:c,displayId:as,sourceId:as,programId:g,scheduleStart:"2019-11-18T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-18T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 5",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fa6bcbf57-bf68-3315-b8c1-41c2b70353ea.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=ff3581104eb5502c73e8596bba0ca8b0",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312589"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312589",originId:as,slug:n}}},{id:"4f4af6a4-ecd6-5928-9b46-9787aa4e65ba",type:c,displayId:at,sourceId:at,programId:g,scheduleStart:"2019-11-13T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-13T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 4",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F2ab9c094-dace-36a7-89bb-70009e568c02.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=b13f3ab0a5fcca226c3c35d992612795",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312548"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312548",originId:at,slug:n}}},{id:"fb40ad6f-9bf4-52b0-bdb0-faa182477dc7",type:c,displayId:au,sourceId:au,programId:g,scheduleStart:"2019-11-11T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-11T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 3",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F0025c221-d380-3d2b-bfb6-735301ee6a9a.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c7fb9bdd5acab2bd586c908efc032746",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312547"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312547",originId:au,slug:n}}},{id:"f1738d8e-5707-52ad-a4e6-099db9546ea2",type:c,displayId:av,sourceId:av,programId:g,scheduleStart:"2019-11-06T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-06T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 2",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F43bee93f-f1b9-3d96-b0ca-c054583b31a0.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=fb1fbc38f5f748eb42db21b9f93868c4",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312544"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312544",originId:av,slug:n}}},{id:"2b0a564b-c0f9-517f-86b0-2d708737e011",type:c,displayId:aw,sourceId:aw,programId:g,scheduleStart:"2019-11-04T16:26:00Z",scheduleEnd:"2019-11-04T16:30:00Z",programTitle:e,episodeTitle:"Aflevering 1",synopsis:p,thumbnail:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fa77c9699-4557-3673-b170-b1f3f8257063.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=c6803c0f8b41b99b47abd98e25a1ba62",available:a,channel:{id:f,title:h,iconUrl:i,imageUrl:j,livestreamId:k,type:c,_links:{page:{href:l},web:{href:m}}},isPublished:a,displayOptions:{showInGuide:a,showInMissed:a},detailsUrl:b,_links:{page:{href:"\u002Fpage\u002Fepisode\u002F170312535"},web:{href:"\u002Ftv\u002Faflevering\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312535",originId:aw,slug:n}}}]}],metadata:{modifiedOn:Q,publishedAt:Q,canonicalUrl:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Ftv\u002Fprogramma\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312534",imageUrl:bh,description:x,trackingInfo:{name:"2b6647af-d878-50aa-ae27-b8ee3fd1db60",chapter1:c,chapter2:f,chapter3:g}},layouts:[{type:"wide",content:[{type:"layout",layout:"singlecolumn",sections:[{name:"column1",content:[{componentId:bf,type:bg},{componentId:bo,type:bp}]}]}]}],sections:[{id:bt,title:ax,slug:r,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bu},web:{href:w}},sections:[]},{id:bv,title:y,slug:bw,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bx},web:{href:ay}},sections:[{id:by,title:bz,slug:bA,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bB},web:{href:az}}},{id:bC,title:z,slug:bD,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bE},web:{href:aA}}},{id:bF,title:A,slug:bG,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bH},web:{href:aB}}},{id:bI,title:B,slug:bJ,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bK},web:{href:aC}}},{id:bL,title:C,slug:bM,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bN},web:{href:aD}}},{id:bO,title:D,slug:bP,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bQ},web:{href:aE}}},{id:bR,title:E,slug:bS,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bT},web:{href:aF}}},{id:bU,title:F,slug:bV,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bW},web:{href:aG}}},{id:bX,title:G,slug:bY,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bZ},web:{href:aH}}},{id:b_,title:aI,slug:b$,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ca},web:{href:aJ}}}]},{id:cb,title:aK,slug:cc,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cd},web:{href:aL}},sections:[]},{id:ce,title:aM,slug:cf,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cg},web:{href:aN}},sections:[]},{id:ch,title:aO,slug:ci,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cj},web:{href:aP}},sections:[{id:ck,title:cl,slug:cm,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cn},web:{href:co}}}]},{id:cp,title:aQ,slug:cq,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cr},web:{href:cs}}},{id:ct,title:aR,slug:cu,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cv},web:{href:aS}}},{id:cw,title:aT,slug:cx,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cy},web:{href:aU}},sections:[{id:cz,title:cA,slug:cB,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cC},web:{href:cD}}},{id:cE,title:cF,slug:cG,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cH},web:{href:cI}}},{id:cJ,title:cK,slug:cL,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cM},web:{href:cN}}},{id:cO,title:cP,slug:cQ,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cR},web:{href:cS}}},{id:cT,title:cU,slug:cV,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cW},web:{href:cX}}},{id:cY,title:cZ,slug:c_,menuEnabled:a,_links:{page:{href:c$},web:{href:da}}},{id:db,title:dc,slug:dd,menuEnabled:a,_links:{page:{href:de},web:{href:df}}},{id:dg,title:dh,slug:di,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dj},web:{href:dk}}},{id:dl,title:dm,slug:dn,menuEnabled:a,_links:{page:{href:do0},web:{href:dp}}},{id:dq,title:dr,slug:ds,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dt},web:{href:du}}},{id:dv,title:dw,slug:dx,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dy},web:{href:dz}}},{id:dA,title:dB,slug:dC,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dD},web:{href:dE}}},{id:dF,title:dG,slug:dH,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dI},web:{href:dJ}}},{id:dK,title:dL,slug:dM,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dN},web:{href:dO}}},{id:dP,title:dQ,slug:dR,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dS},web:{href:dT}}},{id:dU,title:dV,slug:dW,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dX},web:{href:dY}}},{id:dZ,title:d_,slug:d$,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ea},web:{href:eb}}},{id:ec,title:ed,slug:ee,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ef},web:{href:eg}}},{id:eh,title:ei,slug:ej,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ek},web:{href:el}}},{id:em,title:en,slug:eo,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ep},web:{href:eq}}}]}],traffic:er,weather:{type:es,currentDegrees:et,synopticWeatherCode:aV}},name:u,params:{slug:n,page:"170312534"},meta:{page:c,type:"program"},headerHeight:q,footerHeight:q,errorCode:b,scrollRatio:q,scrollInvalidate:q,loading:q,isPageRefresh:o,pageRefreshCount:q},"lazyload-image":{enabled:o},liveblog:{id:b,message:b,reconnect:q,headline:{title:r,publishedAt:b,modifiedOn:b,headlines:r},lastAction:{},queue:{},components:{},connected:o,debug:u},loadmore:{pending:[],load:[],completed:[]},menu:{menuScrollPosition:q,subMenuScrollPosition:q,settingsMenuActive:o,settingsMenuTitle:[r,r],settingsMenuState:r,settingsMenuLevel:q,settingsSubMenuItems:{},settingsSubMenuItemDetail:{},refreshPage:o},"personalization-tracking":{items:{},currentRating:b,startTime:q,currentTime:q},personalization:{uuid:b,created:o,personalizations:[],contextId:b},"photo-album":{errors:{},votes:{},photoAlbums:[]},poll:{errors:{},pending:{},votes:{},polls:{}},programs:{programs:b,activeChannel:{},activeDay:b},section:{sections:[{id:bt,title:ax,slug:r,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bu},web:{href:w}},sections:[]},{id:bv,title:y,slug:bw,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bx},web:{href:ay}},sections:[{id:by,title:bz,slug:bA,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bB},web:{href:az}}},{id:bC,title:z,slug:bD,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bE},web:{href:aA}}},{id:bF,title:A,slug:bG,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bH},web:{href:aB}}},{id:bI,title:B,slug:bJ,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bK},web:{href:aC}}},{id:bL,title:C,slug:bM,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bN},web:{href:aD}}},{id:bO,title:D,slug:bP,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bQ},web:{href:aE}}},{id:bR,title:E,slug:bS,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bT},web:{href:aF}}},{id:bU,title:F,slug:bV,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bW},web:{href:aG}}},{id:bX,title:G,slug:bY,menuEnabled:a,_links:{page:{href:bZ},web:{href:aH}}},{id:b_,title:aI,slug:b$,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ca},web:{href:aJ}}}]},{id:cb,title:aK,slug:cc,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cd},web:{href:aL}},sections:[]},{id:ce,title:aM,slug:cf,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cg},web:{href:aN}},sections:[]},{id:ch,title:aO,slug:ci,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cj},web:{href:aP}},sections:[{id:ck,title:cl,slug:cm,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cn},web:{href:co}}}]},{id:cp,title:aQ,slug:cq,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cr},web:{href:cs}}},{id:ct,title:aR,slug:cu,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cv},web:{href:aS}}},{id:cw,title:aT,slug:cx,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cy},web:{href:aU}},sections:[{id:cz,title:cA,slug:cB,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cC},web:{href:cD}}},{id:cE,title:cF,slug:cG,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cH},web:{href:cI}}},{id:cJ,title:cK,slug:cL,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cM},web:{href:cN}}},{id:cO,title:cP,slug:cQ,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cR},web:{href:cS}}},{id:cT,title:cU,slug:cV,menuEnabled:a,_links:{page:{href:cW},web:{href:cX}}},{id:cY,title:cZ,slug:c_,menuEnabled:a,_links:{page:{href:c$},web:{href:da}}},{id:db,title:dc,slug:dd,menuEnabled:a,_links:{page:{href:de},web:{href:df}}},{id:dg,title:dh,slug:di,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dj},web:{href:dk}}},{id:dl,title:dm,slug:dn,menuEnabled:a,_links:{page:{href:do0},web:{href:dp}}},{id:dq,title:dr,slug:ds,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dt},web:{href:du}}},{id:dv,title:dw,slug:dx,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dy},web:{href:dz}}},{id:dA,title:dB,slug:dC,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dD},web:{href:dE}}},{id:dF,title:dG,slug:dH,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dI},web:{href:dJ}}},{id:dK,title:dL,slug:dM,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dN},web:{href:dO}}},{id:dP,title:dQ,slug:dR,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dS},web:{href:dT}}},{id:dU,title:dV,slug:dW,menuEnabled:a,_links:{page:{href:dX},web:{href:dY}}},{id:dZ,title:d_,slug:d$,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ea},web:{href:eb}}},{id:ec,title:ed,slug:ee,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ef},web:{href:eg}}},{id:eh,title:ei,slug:ej,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ek},web:{href:el}}},{id:em,title:en,slug:eo,menuEnabled:a,_links:{page:{href:ep},web:{href:eq}}}]}],traffic:er,weather:{type:es,currentDegrees:et,synopticWeatherCode:aV}},settings:{channels:[{title:"Radio West",alias:"radio-west",iconUrl:"https:\u002F\u002Fs.regiogroei.cloud\u002FomroepWest\u002FchannelIcon\u002Fwieber.png",imageUrl:"https:\u002F\u002Fs.regiogroei.cloud\u002FomroepWest\u002FchannelImage\u002Fachtergrond-HD-met-logo2.jpg",type:"radio",livestreamId:"2053072",videoLivestreamId:b,audioUrl:"https:\u002F\u002Fliveradio.omroepwest.nl\u002F",showInEpg:a,accentColor1:H,accentColor2:H},{title:h,alias:f,iconUrl:i,imageUrl:j,type:c,livestreamId:k,videoLivestreamId:b,audioUrl:b,showInEpg:a,accentColor1:H,accentColor2:H}],general:{breakingNewsTopicId:"zh-west-breaking",sportTopicId:"zh-west-breaking-sport",sportExtraVisibility:a,leaderboard:{adUnitId:aZ,adSizes:a_,noConsentAdUnitId:a$},articleLeaderboard:{adUnitId:"\u002F21832092231\u002Fomroepwest\u002Fomroepwest_web_desktop_article_leaderboard_atf",adSizes:{desktop:[{width:O,height:P}]},noConsentAdUnitId:"omroepwest_web_desktop_article_leaderboard_atf"},alternateLanguages:[{code:"en",label:"English",directionality:s},{code:"de",label:"Deutsch",directionality:s},{code:"fr",label:"Français",directionality:s},{code:"es",label:"Español",directionality:s},{code:"pl",label:"Polski",directionality:s},{code:"ro",label:"Română",directionality:s},{code:"ar",label:"العربية",directionality:"rtl"},{code:"tr",label:"Türkçe",directionality:s},{code:"it",label:"Italiano",directionality:s},{code:"uk",label:"українець",directionality:s}],metadataKeywords:"Nieuws, Weer, Verkeer, Sport, Voetbal, Uitzending Gemist, tv, radio, app, TV West, Radio West, Omroep West, RTV West, tvwest, Westonline, Team West, Den Haag, Westland, Zoetermeer, Delft, Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda, corona nieuws, corona, cpc loop",metadataDescription:"Het laatste nieuws, weer, verkeer en sport uit regio Den Haag, Zoetermeer, Westland, Delft, Leiden, Alphen aan den Rijn en Gouda. De zender van Zuid-Holland noord. Kijk al onze programma’s terug en luister live naar Radio West en kijk TV West. Download de gratis app.",javascriptCode:b,javascriptScripts:[],contactLinkType:"tip",onboardingBackgroundImageUrl:"https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002Fwest_onboarding.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]"},footer:{column1:{devices:[I,J,K],content:[{type:L,title:eu},{type:d,name:ev,_links:{page:{href:"\u002Fover-omroep-west"}}},{type:d,name:"Contact",_links:{page:{href:"\u002Fservice\u002Fcontactgegevens"}}},{type:d,name:ew,_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Fwie-is-wie\u002Fredactie",follow:a}}},{type:d,name:"Mediapartners",_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Fwie-is-wie\u002Fmediapartners",follow:a}}},{type:d,name:ex,_links:{external:{href:ey,follow:a}}},{type:d,name:ez,_links:{page:{href:"\u002Fvacatures"}}},{type:d,name:"Privacystatement",_links:{page:{href:"\u002Fservice\u002Fprivacystatement"}}},{type:d,name:"Cookiestatement",_links:{page:{href:"\u002Fservice\u002Fcookies"}}},{type:d,name:"Uitzendgebied",_links:{page:{href:"\u002Fover-omroep-west\u002Fuitzendgebied"}}},{type:d,name:"Calamiteitenzender",_links:{page:{href:"\u002Fover-omroep-west\u002Fcalamiteitenzender"}}},{type:d,name:"ANBI Status",_links:{page:{href:"\u002Fover-omroep-west\u002Fanbi-status"}}}]},column2:{devices:[I,J,K],content:[{type:L,title:ax},{type:d,name:eA,_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002F",follow:a}}},{type:d,name:aW,_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Fnet-binnen",follow:a}}},{type:d,name:y,_links:{page:{href:ay}}},{type:d,name:aK,_links:{page:{href:aL}}},{type:d,name:aO,_links:{page:{href:aP}}},{type:d,name:aM,_links:{page:{href:aN}}},{type:d,name:aR,_links:{page:{href:aS}}},{type:d,name:aT,_links:{page:{href:aU}}},{type:d,name:"Televisie",_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Ftv\u002Foverzicht",follow:a}}},{type:d,name:eB,_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fwww.omroepwest.nl\u002Fradio\u002Foverzicht",follow:a}}}]},column3:{devices:[I,J,K],content:[{type:L,title:y},{type:d,name:"Jouw regio",_links:{page:{href:az}}},{type:d,name:z,_links:{page:{href:aA}}},{type:d,name:A,_links:{page:{href:aB}}},{type:d,name:B,_links:{page:{href:aC}}},{type:d,name:C,_links:{page:{href:aD}}},{type:d,name:D,_links:{page:{href:aE}}},{type:d,name:E,_links:{page:{href:aF}}},{type:d,name:G,_links:{page:{href:aH}}},{type:d,name:F,_links:{page:{href:aG}}},{type:d,name:aI,_links:{page:{href:aJ}}}]},column4:{devices:[I,J,K],content:[{type:L,title:"Extra"},{type:d,name:"Android app",_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fplay.google.com\u002Fstore\u002Fapps\u002Fdetails?id=nl.omroepwest.android",follow:a}}},{type:d,name:"iPhone & iPad app",_links:{external:{href:"https:\u002F\u002Fapps.apple.com\u002Fapp\u002Fid421363255",follow:a}}},{type:d,name:"Nieuwsbrieven",_links:{page:{href:"\u002Fnieuwsbrieven"}}},{type:d,name:eC,_links:{page:{href:"\u002Factie\u002Fplaataanvragen"}}},{type:d,name:"Uitgelicht",_links:{page:{href:"\u002Fuitgelichte-programmas"}}},{type:d,name:"RSS Nieuwsfeeds",_links:{page:{href:"\u002Fservice\u002Fnieuwsfeeds-rss"}}},{type:d,name:eD,_links:{page:{href:"\u002Fover-omroep-west\u002Fontvangst"}}}]},column5:{devices:[],content:[]}},menuItems:{showHome:a,showLatestNews:a,showTvRadio:a,showSearch:a},moreMenu:{links:[{type:d,name:ev,_links:{page:{href:"078b5c7a-2af3-4c43-bdb1-945d2c7d35da"}}},{type:d,name:eD,_links:{page:{href:"8a561c4c-42db-4b46-997b-43e5996148af"}}},{type:d,name:eC,_links:{page:{href:"7c83b852-7362-4f46-9666-54e8d219aeec"}}},{type:d,name:ez,_links:{page:{href:"bcf03fb7-24e6-4b1c-85bc-dbb0f96a8203"}}},{type:d,name:ex,_links:{external:{href:ey,follow:o}}}],linkPageEditors:a,linkPageTipNewsroom:o,linkPageContactUs:a,linkPageAboutUs:a},socials:{facebook:{url:"https:\u002F\u002Fwww.facebook.com\u002Fpages\u002FOmroep-West\u002F311892502200001"},twitter:{url:"https:\u002F\u002Ftwitter.com\u002Fomroepwest"},instagram:{url:"https:\u002F\u002Finstagram.com\u002Fomroep_west\u002F"},linkedin:{url:"https:\u002F\u002Fnl.linkedin.com\u002Fcompany\u002Fomroep-west"},youtube:{url:"https:\u002F\u002Fwww.youtube.com\u002Fuser\u002Fomroepwest"}},video:{blueBillyWigPlayoutnameAudio:eE,blueBillyWigPlayoutnameVideo:bk,blueBillyWigPlayoutnameVideoNoConsent:bl,blueBillyWigPlayoutnameVideoVertical:bm,blueBillyWigPlayoutnameAudioNoConsent:eE,requiresConsentFrom:bn,blueBillyWigPublication:bj,blueBillyWigVHost:bi,playIconLocation:"top-left"},liveRamp:{websiteAppId:eF,appAppId:"ab850df6-1fd7-45bc-b04f-c82d5ad0b6e2",configurationUrl:b},contactLinkType:{},outbrain:{},audio:{showMiniPlayer:a}},smartbanner:{init:o,isClientNavigation:o,isPublished:o},"submit-story":{submitData:{},errors:[],isError:o,succesMessage:r,components:b,step:bc},terms:{page:{},error:b},theme:{currentTheme:r},topic:{topics:[eG,eI,eK,eM,eO,eQ,eS,eU,eW],visible:o,error:b,topicArticles:[],areaOfInterest:[],regions:[eG,eI,eK,eM,eO,eQ,eS,eU,eW]},"weather-icon":{weatherIconImage:u,icon:aV},i18n:{routeParams:{}},storage:{}},serverRendered:a,routePath:"\u002Ftv\u002Fprogramma\u002Fernsts-onderwaterwereld\u002F170312534",config:{currentEnv:"production",timestamp:1696842953982,configs:[{apiVersion:"8.0",partnerId:eY,partnerAlias:eY,locale:ba,name:aX,displayName:eZ,theme:aX,logo:"logo_west.svg",logoDark:"logo_west_dark.svg",ogImage:"logo_west_og.png",defaultPageTitle:eZ,defaultPageTitlePostfix:" - Omroep West",liverampId:eF,instagramAccessToken:e_,facebook:{appId:"289999392417279",accessToken:e_,pixelId:"671999992943886"},imageComponentAspectRatio:"4:3",imageArticleAspectRatio:e$,imageTvAspectRatio:e$,imageRadioAspectRatio:"1:1",trafficPageLink:r,reCaptchaSiteKey:{local:"6Les79sZAAAAAFACrAinplw7iOYDjOTzBeSDMj1L",integration:M,testing:M,acceptance:M,production:M},atInternet:{domain:fa,smartTagId:{local:N,integration:N,testing:N,acceptance:N,production:614714}},hasLeftSidebarAdvertisement:o,defaultMetaDescription:"Het laatste nieuws, weer, verkeer uit regio Den Haag, Zoetermeer, Westland, Delft, Leiden, Alphen aan den Rijn en Gouda. Kijk al onze programma’s terug en download de app!",defaultMetaKeywords:"Nieuws, Weer, Weerbericht, Verkeer, Files, ANWB, Sport, Voetbal, Uitzending Gemist, tv, TV West, Radio, Den Haag, Scheveningen, Westland, Den Haag, Zoetermeer, Westland, Delft, Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda, Apps, TV West, ADO Den Haag, Uittips, OV, HTM, NS",productionDomain:fa,devDomainPrefix:aX,robots:{Disallow:u,Allow:w},smartocto:{contentinsights:{id:"2497"},tentacles:{apiKey:"mr7ecwl4yaaccc27nhtqwxg9uxk8bcak"}},comscore:{publisherId_c2:"36073533"},externalFonts:["https:\u002F\u002Ffonts.googleapis.com\u002Fcss2?family=IBM+Plex+Sans:wght@400;700&display=swap"],appStoreId:421363255,playStoreId:"nl.omroepwest.android",logos:{light:{asset:"logo",src:"\u002Fimg\u002Fbrand-logos\u002Fresized\u002Flogo_west.svg",height:204,width:630,type:fb},dark:{asset:"logoDark",src:"\u002Fimg\u002Fbrand-logos\u002Fresized\u002Flogo_west_dark.svg",height:205,width:627,type:fb}}}],_app:{basePath:w,assetsPath:w,cdnURL:"https:\u002F\u002Fs.regiogroei.cloud\u002Fwest\u002F70e3879\u002F"}},__i18n:{langs:{nl:{title:{embed:{iframe:"Iframe",localFocus:"Localfocus embed",scribbleLive:"Scribble Live embed",soundCloud:"Soundcloud embed",videoTab:"Tab video",youtube:"YouTube video player"},form:{next:"Verder",submit:"Verstuur"},page:{article:"Artikel pagina",author:"Auteurs pagina",editorOverview:ew,episode:"Aflevering pagina",home:"Home pagina",netBinnen:aW,program:"Programma pagina",radio:"Radio pagina",radioLive:"Radio live pagina",radioOverview:"Radio overzicht pagina",radioProgram:"Radioprogramma pagina",search:"Zoeken pagina",searchResult:"Zoekresultaten pagina",termsAndConditions:"Algemene Voorwaarden",traffic:"Verkeersinformatie",tv:"Tv pagina",tvLive:fc,tvOverview:fc,tvProgram:"Tv programma pagina",tvRadio:"Tv \u002F Radio pagina",video:"Video pagina",weather:"Weer pagina"}},generic:{skip:"Overslaan",ready:"Klaar",more:"Meer",mail:"Mail",select:"Selecteer"},settings:{title:fd,regions:{title:"Regio's",text:"Kies de subregio's waarin jij geïnteresseerd bent:"},subjects:{title:"Onderwerpen",text:"Kies de onderwerpen waarin jij geïnteresseerd bent:"},nos:{title:"Toon NOS nieuws",text:r,options:["Aan","Uit"]},fontSize:{title:"Lettergrootte",text:"Dit is een voorbeeld van de huidige lettergrootte. Kies de grootte die voor jou het beste leest.",options:[fe]},privacy:{title:"Privacy",text:r}},consent:{missing:{title:"Deze informatie ontbreekt vanwege je cookievoorkeuren",description:"Om je cookievoorkeuren te respecteren kunnen we de informatie die op deze plek getoond moet worden niet laten zien. Je kunt er voor kiezen om alsnog cookies te accepteren, de content op het externe platform te bekijken of niets te doen.",buttons:["Voorkeuren aanpassen","Bekijk op"]}},embed:{unsupported:"Embedding of url '{url}' is unsupported",error:"Problemen met het laden? Bekijk op"},fontSizes:["Klein",fe,"Groot","Groter"],topNavigation:{home:"Home",weather:{title:aQ,url:"weer"},traffic:{title:"Verkeer",url:"verkeer"},tip:{title:[ff,fg],title_old:[ff," de redactie"],appke:"Appke",url:aY,url_absolute:"\u002Fcontact"},app:{title:["App",fg],url:aY},frontPage:eA,new:{title:aW,url:"net-binnen"},tvradio:{live:"Live",tvradio:"Tv & radio",url:"tv-radio"},radio:{live_radio:"Live Radio",url:"radio\u002Foverzicht"},search:{title:"Zoeken",url:"zoeken"},settings:fd},footer:{share:{title:"Iets belangrijks gezien wat je met ons wilt delen?",link:"Tip onze journalisten"},social:{title:"Volg ons"}},search:{button:{title:"Zoek | Zoeken"},results:{noResults:"Helaas geen resultaten gevonden voor",tryAgain:"Probeer het met een andere zoekterm."}},topics:{title:"Voorkeuren",text:"Kies de regio's waar jij in geïnteresseerd bent:",footer:"Je kunt dit altijd later nog aanpassen in je instellingen"},nos:{dialog:{toggle:["Ja, graag","Nee, bedankt"]}},article:{share:"Deel dit artikel"},video:{live:{button:fh}},podcast:{share:"Deel deze podcast",more:"...meer",less:"minder"},radioTv:{detailHeader:{notAvailable:{title:"Dit programma is binnenkort beschikbaar.",title_unavailable:"Dit programma komt niet online beschikbaar."},buttons:["Kijk live","Luister live","Playlist"],share:"Deel dit programma",guide:{error:"Er is op dit moment geen programma beschikbaar op de gekozen dag!",back:"Terug naar nu"},status:{live:"Nu live",radio:{past:"Terugluisteren",post:"Vooruitluisteren"},tv:{past:"Terugkijken",post:"Vooruitkijken"}}},episodeList:{nowLive:"Nu Live",currentLive:"Speelt nu"},live:{radio:"Luister nu live",tv:"Kijk nu live",fallback:"Nu live op {title}",goto:fh},tv:"TV",radio:eB,menu:{overview:"Overzicht",radio:{guide:"Radiogids",programs:"Radioprogramma's"},tv:{guide:"TV Gids",programs:"TV programma's"}},guide:{days:["Zo","Ma","Di","Wo","Do","Vr","Za"]}},traffic:{camera:"Flitser | Flitsers",jam:"File | Files",km:"km",empty:["Geen files","of flitsers"],additional:"Overige meldingen",source:"Bron",reported:"gemeld",updated:"Laatste update",hectometer:"Hectometerpaal"},weather:{rainfall:"Neerslag",wind:"Wind",sun:"Zon",seawater:"Zeewater",direction:{N:"N",O:"O",Z:"Z",W:"W"}},contact:{title:"Contactgegevens",address:"Bezoekadres",postAddress:"Postadres",phonenumber:"Telefoonnummer | Telefoonnummers",email:"E-mailadres | E-mailadressen",successMessage:"Je bericht is succesvol verzonden.",successMessage_old:"Bedankt voor je reactie",url:aY,input:{textarea:"Uw bericht",text:"Naam",email:"E-mailadres",phonenumber:"Telefoonnummer",select:"Voor wie",select_old:"Type bericht",file:"Voeg foto\u002Fvideo toe",file_old:"Kies bijlage",terms:"Ik ga akkoord met de ",conditions:"algemene voorwaarden"},feedback:{title:"Geef ons feedback",description:"Wil je feedback met ons delen? Geef dan hieronder door waarom jij contact zoekt met...",error:{title:"Er is iets mis gegaan!",description:"Mogelijke oorzaken zijn"}},step_2:"Stap 2",validation:{maxCharacters:"Het maximum aantal tekens is {max}",name:"Naam is verplicht",email:fi,email_old:"Email is verplicht",phoneNumber:fi,correctEmail:"Voer een correct e-mailadres in",correctPhoneNumber:"Voer een correct telefoonnummer in",message:"Bericht is verplicht",terms:"Dit veld is verplicht",type:"Kies een type",fileSizeExceed:"Het bestand is te groot",fileSize:"De maximale bestandsgrootte is",fileTypeWrong:"Bestandstype niet geaccepteerd",fileTypeAllowed:"U kunt foto of videobestanden toevoegen"},tip:"Tip de redactie",or:"Of"},advertisement:"Advertentie",twitter:{verified:"Gebruiker geverifieerd door Twitter"},bookmark:{alert:"Druk op Ctrl+D om deze pagina aan je favorieten toe te voegen!"},dateTime:{generic:{month:"maand | maanden",week:"week | weken",day:"dag | dagen",minute:"minuut | minuten",hour:fj,second:"seconde | seconden",ago:"geleden"},days:["zondag","maandag","dinsdag","woensdag","donderdag","vrijdag","zaterdag"],months:["januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],months_short:["Jan","Feb","Mrt","Apr","Mei","Jun","Jul","Aug","Sep","Okt","Nov","Dec"],relativeDate:{today:"Vandaag",yesterday:"Gisteren",tomorrow:"Morgen"}},tags:{liveblog:"Liveblog",generic:eu,collection:"Collectie"},path:{search:"zoe"},language:{switch:"Verander van taal"},liveblog:{title:"liveblog",updated:"Laatst bijgewerkt",connection:"connected | disconnected",button:"connect | disconnect",updates:"geen updates | {count} update | {count} updates",flush:"updates laden | laatste update | laatste {count} updates",loadMore:"Toon meer",hour:fj},dossier:{updated:"Bijgewerkt"},error:{"404":"we kunnen de pagina die je zoekt niet vinden.",status:{"404":"Pagina niet gevonden",generic:"Fout bij laden pagina"},sorry:"Sorry",other:"we kunnen de gevraagde pagina niet laden (code: {errorCode}).",newsButton:"Bekijk het laatste nieuws"},readspeaker:{read:"Lees voor",letRead:"Laat de tekst voorlezen met ReadSpeaker"},share:{copy:"Kopieer"},poll:{header:"Poll",success:"De poll is succesvol verzonden!"},appBanner:{appStore:"In App Store",playStore:"In Google Play",price:"Gratis",view:"Bekijk",close:"Sluiten"},popup:{deviceDeprecatedWarning:{title:"Deze iOS-versie wordt niet meer ondersteund",body:"Probeer je toestel te updaten naar een nieuwer besturingssysteem. Onze apps zijn geoptimaliseerd voor iOS 14 \u002F iPadOS 14 en hoger. Lukt dit niet, dan kun je gebruik maken van onze website. Deze kan ook makkelijk op het startscherm worden geplaatst.",button:"Ik snap het"}}}}}}}(true,null,"tv","link","Ernst's OnderWaterWereld","tv-west","d7717368-25ba-59d2-b35d-1f3433f5ddc2","TV West","https:\u002F\u002Fs.regiogroei.cloud\u002FomroepWest\u002FchannelIcon\u002Fpixel.png","https:\u002F\u002Fs.regiogroei.cloud\u002FomroepWest\u002FchannelImage\u002Fachtergrond-HD-met-logo2_2021-06-10-135509_nfvb.jpg","2054317","\u002Fpage\u002Fchannel\u002Ftv-west","\u002Ftv\u002Ftv-west\u002Flive","ernsts-onderwaterwereld",false,"Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.",0,"","ltr","region",void 0,"Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.","\u002F","Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie \"Ernst's OnderWaterWereld\" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.","Regio","Den Haag","Westland","Leiden","Zoetermeer","Delft","Alphen aan den Rijn","Bollenstreek","Leidschendam-Voorburg","#0072b9","mobile","tablet","desktop","header","6LcMgdgaAAAAADSfPFYw25FcdApiQA1TUKWdCfQz",614773,970,250,"2023-10-09T15:17:00Z","170449251","170448866","170422852","170422352","170421893","170421062","Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.","170420607","170420034","170419014","170418572","170361146","170360691","170360207","170359188","170316629","170316327","170315914","170316026","170315030","170314784","170314661","170314417","170314293","170314046","170313923","170313078","170312955","170312712","170312589","170312548","170312547","170312544","170312535","Nieuws","\u002Fregio","\u002Fregio\u002Fnieuws-uit-jouw-regio","\u002Fregio\u002Fden-haag","\u002Fregio\u002Fwestland","\u002Fregio\u002Fleiden","\u002Fregio\u002Fzoetermeer","\u002Fregio\u002Fdelft","\u002Fregio\u002Falphen-aan-den-rijn","\u002Fregio\u002Fbollenstreek","\u002Fregio\u002Fleidschendam-voorburg","Gouda-Krimpenerwaard","\u002Fregio\u002Fgouda-krimpenerwaard","Sport","\u002Fsport","Podcast","\u002Fpodcast","Team West","\u002Fteamwest","Weer","Cultuur","\u002Fcultuur","Dossiers","\u002Fdossiers","82","Net binnen","west","contact","\u002F21832092231\u002Fomroepwest\u002Fomroepwest_web_desktop_leaderboard_atf",{},"omroepwest_web_desktop_leaderboard_atf","nl",20,1,86400000,365,"bf08c19e-93a3-4fbf-8c02-a7de4b1b7e3f","tv-detail-header","https:\u002F\u002Fi.regiogroei.cloud\u002F1df3416d-2a12-3b76-b944-c298e3cf6ef0.jpg?width=[width]&height=[height]&aspect_ratio=[aspect_ratio]&cb=adf906af19ebbecd333c6e4a99334ec3","bbvms.com","omroepwest","regiogroei_west_web_videoplayer","regiogroei_west_web_videoplayer_noconsent","regiogroei_west_web_videoplayer_vertical",755,"8144f37e-5176-55c4-8d70-aa2771151e7d","tab-group","bf97511a-167c-5e10-8673-9ee272c63755","episode-list","17:00","cff48191-e2f4-4e44-94aa-32a2e51966d1","\u002Fpage\u002Fcff48191-e2f4-4e44-94aa-32a2e51966d1","f514a421-05a2-429a-ac54-5cbc1033b7c9","regio","\u002Fpage\u002Ff514a421-05a2-429a-ac54-5cbc1033b7c9","e5c40a49-3bcf-440c-9009-4192b813df2f","Nieuws uit jouw regio","nieuws-uit-jouw-regio","\u002Fpage\u002Fe5c40a49-3bcf-440c-9009-4192b813df2f","c25995b5-029a-4860-abce-489eb8d764d7","den-haag","\u002Fpage\u002Fc25995b5-029a-4860-abce-489eb8d764d7","ca218ff8-10c5-45c5-90ff-0cd0d1886de1","westland","\u002Fpage\u002Fca218ff8-10c5-45c5-90ff-0cd0d1886de1","b22e3c20-58e0-4d8b-a26b-586b756b3f7b","leiden","\u002Fpage\u002Fb22e3c20-58e0-4d8b-a26b-586b756b3f7b","c9d2ff0f-641c-4903-935f-37362c281706","zoetermeer","\u002Fpage\u002Fc9d2ff0f-641c-4903-935f-37362c281706","1b6644b7-1e5d-47c7-8796-06493afc88d7","delft","\u002Fpage\u002F1b6644b7-1e5d-47c7-8796-06493afc88d7","3bec872d-0fe5-4c3a-bf4a-32deb20d58c2","alphen-aan-den-rijn","\u002Fpage\u002F3bec872d-0fe5-4c3a-bf4a-32deb20d58c2","e8f071b2-1e13-4008-91ba-b68eedb0f48c","bollenstreek","\u002Fpage\u002Fe8f071b2-1e13-4008-91ba-b68eedb0f48c","43b28596-dacd-4ccd-b694-40371c1dcec9","leidschendam-voorburg","\u002Fpage\u002F43b28596-dacd-4ccd-b694-40371c1dcec9","15a732d6-8f8a-4d7a-aa0e-c6b9389ef0ef","gouda-krimpenerwaard","\u002Fpage\u002F15a732d6-8f8a-4d7a-aa0e-c6b9389ef0ef","ae22911c-aae3-4324-a022-f1a10061cd40","sport","\u002Fpage\u002Fae22911c-aae3-4324-a022-f1a10061cd40","b455f049-6066-4753-aa1d-a657f556d8c7","podcast","\u002Fpage\u002Fb455f049-6066-4753-aa1d-a657f556d8c7","d2802c1d-2b7c-44a1-97dd-ce5e596cfaac","teamwest","\u002Fpage\u002Fd2802c1d-2b7c-44a1-97dd-ce5e596cfaac","4fe607a3-88d6-4368-904d-ae8714eb9c59","Opgelost!","opgelostezaken","\u002Fpage\u002F4fe607a3-88d6-4368-904d-ae8714eb9c59","\u002Fteamwest\u002Fopgelostezaken","d0bfcc66-b09b-41b0-bbc9-3c8d5ad65e20","weerpagina","\u002Fpage\u002Fweather","\u002Fweer","93365334-7b96-43be-a5e2-3fa0b3709648","cultuur","\u002Fpage\u002F93365334-7b96-43be-a5e2-3fa0b3709648","a32e7977-4fe0-48fd-9f64-7bb0a5870f72","dossiers","\u002Fpage\u002Fa32e7977-4fe0-48fd-9f64-7bb0a5870f72","ae81b5a9-3ba3-45e6-be75-8502cccd1cb8","Klimaatdemonstraties","klimaatdemonstraties","\u002Fpage\u002Fae81b5a9-3ba3-45e6-be75-8502cccd1cb8","\u002Fdossiers\u002Fklimaatdemonstraties","0c0e2dd5-1ab2-4b50-a0ac-08491223e833","Fraude Percuros & LUMC","fraude-percuros-lumc","\u002Fpage\u002F0c0e2dd5-1ab2-4b50-a0ac-08491223e833","\u002Fdossiers\u002Ffraude-percuros-lumc","280a57f4-6f46-469b-9039-54d08d286d3a","Corona","corona","\u002Fpage\u002F280a57f4-6f46-469b-9039-54d08d286d3a","\u002Fdossiers\u002Fcorona","803c5e42-61c5-4c11-8b17-63ece9de4aff","Food","food","\u002Fpage\u002F803c5e42-61c5-4c11-8b17-63ece9de4aff","\u002Fdossiers\u002Ffood","0fa5fd48-30ad-42c3-9d91-3f683c00d710","Medewerkster Albert Heijn doodgestoken","dodelijke-steekpartij-ah","\u002Fpage\u002F0fa5fd48-30ad-42c3-9d91-3f683c00d710","\u002Fdossiers\u002Fdodelijke-steekpartij-ah","59452bee-24ee-4153-af12-036cc6432a75","Amare","amare","\u002Fpage\u002F59452bee-24ee-4153-af12-036cc6432a75","\u002Fdossiers\u002Famare","731070c6-d24f-4e06-957d-a4e40917752a","Woningmarkt","woningmarkt","\u002Fpage\u002F731070c6-d24f-4e06-957d-a4e40917752a","\u002Fdossiers\u002Fwoningmarkt","343fd199-33d2-4d7b-8a3d-7041a6034e7c","Economie","economie","\u002Fpage\u002F343fd199-33d2-4d7b-8a3d-7041a6034e7c","\u002Fdossiers\u002Feconomie","380ed8c8-0183-4365-b03b-e149180214ed","Oorlog in Oekraïne","oorlog-in-oekraine","\u002Fpage\u002F380ed8c8-0183-4365-b03b-e149180214ed","\u002Fdossiers\u002Foorlog-in-oekraine","58079d32-e686-4e79-866f-fa9ee9e1ca37","Haagse corruptiezaak","haagse-corruptiezaak","\u002Fpage\u002F58079d32-e686-4e79-866f-fa9ee9e1ca37","\u002Fdossiers\u002Fhaagse-corruptiezaak","ae04a0f6-b301-467b-9be0-5eda1791ea3f","Mall of the Netherlands","mall-of-the-netherlands","\u002Fpage\u002Fae04a0f6-b301-467b-9be0-5eda1791ea3f","\u002Fdossiers\u002Fmall-of-the-netherlands","f1bf6875-536c-48cb-8f3a-989ff4ea93ad","Fatale steekpartij De Bakkerij in Leiden","fatale-steekpartij-de-bakkerij-in-leiden","\u002Fpage\u002Ff1bf6875-536c-48cb-8f3a-989ff4ea93ad","\u002Fdossiers\u002Ffatale-steekpartij-de-bakkerij-in-leiden","bdb00d9f-2858-466d-b954-cecf0aca5b4c","Haagse Horrorpoller","haagse-horrorpoller","\u002Fpage\u002Fbdb00d9f-2858-466d-b954-cecf0aca5b4c","\u002Fdossiers\u002Fhaagse-horrorpoller","6a450425-c4d9-45f7-a292-da62486f2be5","Ontvlechting Reinier Haga Groep","ontvlechting-reinier-haga-groep","\u002Fpage\u002F6a450425-c4d9-45f7-a292-da62486f2be5","\u002Fdossiers\u002Fontvlechting-reinier-haga-groep","7a524e38-d2fa-41d7-a692-6a6671095a61","Treinongeluk Voorschoten","treinramp-voorschoten","\u002Fpage\u002F7a524e38-d2fa-41d7-a692-6a6671095a61","\u002Fdossiers\u002Ftreinramp-voorschoten","9143c63e-0809-4ea7-8765-7221a3066ebc","Gasprijs en Energiecrisis","gasprijs-en-energiecrisis","\u002Fpage\u002F9143c63e-0809-4ea7-8765-7221a3066ebc","\u002Fdossiers\u002Fgasprijs-en-energiecrisis","f557f12b-97ee-45c5-a7b6-76617705c03e","Warmtenet","warmtenet","\u002Fpage\u002Ff557f12b-97ee-45c5-a7b6-76617705c03e","\u002Fdossiers\u002Fwarmtenet","284b386d-849e-46b2-81b3-c8fada1791f1","Fraudezaak in Krimpenerwaard en Lopik","fraude-in-krimpenerwaard-en-lopik","\u002Fpage\u002F284b386d-849e-46b2-81b3-c8fada1791f1","\u002Fdossiers\u002Ffraude-in-krimpenerwaard-en-lopik","a6d02075-8795-48f4-8b43-65037cfc15e5","'Krottenkoning' Ronnie van de Putte","krottenkoning","\u002Fpage\u002Fa6d02075-8795-48f4-8b43-65037cfc15e5","\u002Fdossiers\u002Fkrottenkoning","71db5f04-2190-4994-b14f-a46f2f1bf4e3","Verhalen uit Menno in de Middag","verhalen-uit-menno-in-de-middag","\u002Fpage\u002F71db5f04-2190-4994-b14f-a46f2f1bf4e3","\u002Fdossiers\u002Fverhalen-uit-menno-in-de-middag",19,"Rain",18,"Algemeen","Over Omroep West","Wie is wie","Adverteren","https:\u002F\u002Fwestreclameadvies.nl\u002F","Vacatures","Voorpagina","Radio","Plaat aanvragen","Hoe ontvang je ons?","regiogroei_west_web_audioplayer","4c2494be-fae4-4a1d-b812-2fec31266806",{},"zh-west-alphen-aan-den-rijn",{},"zh-west-bollenstreek",{},"zh-west-delft",{},"zh-west-den-haag",{},"zh-west-gouda",{},"zh-west-leiden",{},"zh-west-leidschendam-voorburg",{},"zh-west-westland",{},"zh-west-zoetermeer","zh-west","Omroep West","289999392417279|a594500589bbaea4cd1caa641360d26d","16:9","omroepwest.nl","svg","Tv overzicht pagina","Instellingen","Normaal","Tip"," ons","Ga naar de live player","U moet e-mail of telefoonnummer invullen","uur"));
(https://www.sustainablemoments.nl)
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
https://www.valerietrouet.com/
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 2: Dirk Inzé
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 2: Dirk Inzé
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
- When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
- Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
- 'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet
In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
MISCHA! Iedere maandag- t/m donderdagnacht om 01:00 uur op NPO Radio 1 en daarnaast natuurlijk op ieder gewenst moment te beluisteren in alle podcast-apps!
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
Lees het verslag: https://www.ru.nl/radboudreflects/ter...
Of beluister de podcast: https://soundcloud.com/radboudreflect...
https://www.youtube.com/watch?v=CVbX9mVBcRQ
Hoog-pathogene aviaire influenza (HPAI) staat ook wel bekend als vogelgriep. Recent bleken deze virussen zich via wilde vogels in Europa te verspreiden naar Noord- en Zuid-Amerika. Tegelijkertijd zien we massale sterfte in verschillende wilde vogelpopulaties waaronder bedreigde soorten, en zijn we getuige van de grootste wereldwijde HPAI-uitbraak in pluimvee ooit.
Recent nam ook het aantal meldingen van infecties van wilde zoogdieren toe. Inmiddels gaat het om meer dan 30 soorten. In nertsen en diverse zeezoogdieren was er zelfs sprake van grootschalige overdracht tussen zoogdieren. Deze bevindingen benadrukken dat het virus de mogelijkheid heeft om zich aan te passen aan zoogdieren en overdraagbaar te worden. Gelukkig wordt op dit moment het risico voor mensen nog niet hoog ingeschat.
Tijdens deze bijeenkomst lichten de sprekers recente ontwikkelingen toe in de HPAI-uitbraken in wilde vogels, pluimvee, mensen en andere zoogdieren, met focus op Nederland. Daarbij staan ze stil bij de interventie-opties die beschikbaar zijn om de gezondheid van dieren en mensen te borgen, en de moeilijkheden rondom deze interventie-opties.
Het H5N1-vogelgriepvirus heeft inmiddels de sprong gemaakt van vogels en pluimvee naar diverse zoogdieren en heeft zich ook verspreid naar andere delen van de wereld. Wat zijn de laatste ontwikkelingen rond vogelgriep? Welke opties zijn er om de gezondheid van dieren en mensen te borgen, en wat zijn hierbij de risico’s?
Cary Institute
'Fallen Trees and Coding Dreams, or Near Real-Time Deforestation Monitoring'.
https://www.caryinstitute.org/events/fallen-trees-and-coding-dreams-or-near-real-time-deforestation-monitoring
The proliferation of satellite imagery has facilitated the analysis of deforestation trends using multi-source time series approaches. This combination of long-term data sources can be crucial for near real-time (NRT) deforestation monitoring in tropical regions with extensive cloud cover. Yet despite recent progress, methods in multi-source, NRT monitoring have experienced issues with trade-offs between accuracy and latency, the lack of external spatial data, and general inability to incorporate users into the workflow.
This talk will discuss McGregor's doctoral research which focused on three main topics: 1) a novel, NRT detection algorithm that was created to explicitly assess multiple spectra of trade-offs; 2) landscape processes that were incorporated into the algorithm using a Bayesian approach; and 3) an expansion of the methodology used to develop a continuously-improving model by integrating input from in-situ users.
https://www.caryinstitute.org/events/fallen-trees-and-coding-dreams-or-near-real-time-deforestation-monitoring
Hartelijk dank voor uw deelname aan het webinar Vogelgriep bij zoogdieren op donderdag 26 oktober. Wij hopen dat het informatief voor u is geweest.
Tijdens het webinar zijn er veel vragen gesteld. Binnenkort ontvangt u de antwoorden op de meest gestelde vragen per mail. Voor meer informatie verwijzen we u graag door naar onze website.
VogelGriep en Zoogdieren
Via onderstaande knop kunt u het webinar VogelGriep en Zoogdieren terugkijken.
d the special Issue of the Journal of Wetland Archaeology. It's co-edited by dr. Tymon de Haas and dr. Mans Schepers.
🌿 the papers reflect upon need for wetlands to be restored to combat climate change and biodiversity declines.
▶ https://lnkd.in/ernUR48chttps://www.rug.nl/rudolf-agricola-school/news-and-events/2023/special-issue-journal-of-wetland-archaeology-co-edited-by-tymon-de-haas-and-mans-schepers
Journal of Wetland Archaeology, Volume 22, Issue 1-2 (2022), ‘Between reclamation and restoration: the archaeology, historical ecology and future development of reclaimed wetland landscapes.’
Editorial
the editorial can be found here.
Journal of Wetland Archeology
Journal of Wetland Archeology
Comparing Europe and America
The papers in this special issue explore the archaeology and historical ecology of wetland environments in various parts of Europe and northern America. These environments all have in common that they have been reclaimed at one or multiple moments in their history, and that these reclamations have shaped the subsequent development of the landscape and environment.
Besides showing the historical depth and variability of wetland reclamation, the papers also reflect upon the need for wetland environments globally to be restored in order to combat two of the key challenges of the Anthropocene – climate change and biodiversity declines.
This is the contribution by dr.Tymon de Haas and dr. Mans Schepers, in which they compare the diachronic development of two reclaimed wetland landscapes in the Netherlands (de Onlanden in Groningen) and Italy (the Pontine Plain):
https://www.tandfonline.com/toc/yjwa20/22/1-2https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14732971.2022.2072097
Wetland reclamation has occurred under diverse geographic and socio-political conditions. A single reclamation event however, forms only one step in the evolution of what we refer to as reclamation landscapes. This paper assesses how interacting physical geographical, cultural and biological processes shape the landscape diachronically. Using a triangular model, we compare two wetland landscapes: the Pontine marshes in central Italy, reclaimed as part of Rome’s early Imperial expansion; and the Onlanden area in the northern Netherlands, reclaimed by emergent state societies in the Middle Ages. Reclamation turned out not fully resilient from a cultural perspective in both cases, as physical geographical and biological processes continued to raise challenges in both reclamation landscapes. It is argued that the triangular model offers potential to systematically explore the drivers behind landscape evolution comparatively. A better understanding of such drivers may in turn improve current landscape management policies, including rewilding efforts.
The Reclamation Landscapes of the Onlanden (Northern Netherlands) and Pontine Marshes (Central Italy): A Short Introduction
The two reclamation landscapes that are object of study are the Pontine marshes in central Tyrrhenian Italy, and the Onlanden in the northern Netherlands (Figure 2). Both areas are characterized by an extensive and ongoing research history, which includes various types of archaeological, palaeo-environmental, and geological studies. Both these areas specifically serve as examples of well-studied reclamation landscapes and we heavily rely on previously published work by ourselves and others for this paper. For more detailed information, as well as the source data underlying various aspects discussed here, we refer to the original sources.
The Onlanden are located in the Northern Netherlands, on the border between the provinces of Groningen and Drenthe. The area is divided in a number of sub-regions, largely determined by its reclamation history. In this contribution, we will primarily focus on the area known as the Roderwolderpolder. This relatively low-lying area has a diverse ecological history, but has been ‘wet’ in varying, and relevant, degrees throughout history. The southern part of the area consists primarily of peat soils. These occur in the Northern area as well, but there these have been covered by younger, clay sediments. The hydrological and pedological conditions of the area explain the name Onlanden, which literally translates to ‘bad lands’. No actual settlements developed within the reclaimed area, but villages do occur on higher sandy outcrops around it. The most important of these is the city of Groningen, which over time has expanded significantly and now borders the area. The expansion of the Medieval town of Groningen probably triggered the intensification of the exploitation and reclamation of the Onlanden in the Middle Ages. It has long been known that numerous raised homesteads or small dwelling mounds occur in the area that date back to this period. A major field-work project focusing on the aforementioned Roderwolderpolder was carried out from 2008 to 2011, resulting in an extensive edited volume that is the basis for the present analysis (Nicolay Citation2018a).1This is published in Dutch, but English summaries are provided for all chapters. This project followed the intended transformation of the area from an agricultural area, into an area used simultaneously for (wetland) nature development and water retention.
Achtdelige serie waarin de historie van de provincie uitvoerig wordt belicht, vanaf het ontstaan tot het heden. Het programma is onderdeel van de manifestatie Verleden van Groningen.
De eerste aflevering gaat over de eerste bewoners van het gebied wat we nu Groningen noemen. Dat zijn de rendierjagers die hier zon 11.000 jaar geleden rondliepen, de eerste boeren van de trechterbekercultuur die zich zon 5000 jaar geleden in het Noorden vestigden, en de bewoners van de wierden zoals Ezinge in de periode van 600 voor tot 400 na Christus.
Als het over Oost-Groningen gaat, denken mensen vaak aan Veendam of de Pekela’s. Als je nog verder naar het oosten gaat kom je weer in het westen uit: Westerwolde. Hoe komt het toch dat het meest oostelijke deel van onze provincie zo’n westelijke benaming heeft? In het westen waarvan ligt eigenlijk dat wold? Bij de lezing van 25 oktober hoort dit filmpje. Aan de hand van oude aktes, brieven en kaarten uit vertelt Lieuwe Jongsma van de Groninger Archieven hoe Westerwolde in Oost-Groningen terecht kwam.
Oost Groningen Documentaire programma langs de rafelranden van Nederland 31 maart 2013 VPRO
De Nederlandse grenzen vormen een bron van verhalen, die erop wachten om verteld te worden. Schrijver en presentator Tommy Wieringa, zelf afkomstig uit de oostelijke grensstreek, onderzoekt in De Grens de rafelranden van Nederland. In een reis door eigen land vraagt hij zich af hij waarom de grenzen lopen zoals ze lopen en hoe de grenzen ons verdelen en verenigen.
Lezing op 8 februari 2023: 'Land van Wierden, het monumentale Noord Groningse landschap'
et platform Archeologie en publiek is bedoeld voor beheerders van archeologische collecties, archeologische informatiepunten en archeologen. Het doel van het platform is om ervaringen en kennis te delen en publieksactiviteiten op elkaar af te stemmen. Tijdens ieder platform staat ook de website Archeologie en Landschap centraal die in ontwikkeling is.
Daarnaast worden er elk jaar drie archeologielezingen georganiseerd in het kader van het Platform Archeologie.
ARCHEOLOGIELEZINGEN 2022/2023
De geheimen van de bodem; drie publiekslezingen over archeologie
Elk najaar/winter organiseert Erfgoedpartners publiekslezingen over archeologie in samenwerking met andere erfgoedinstellingen.
De lezingen zijn gratis toegankelijk. Ook in de winter 2022/2023 waren er lezingen over uiteenlopende archeologische onderwerpen op verschillende locaties in de provincie Groningen.
De lezingen zijn (terug) te zien op het YouTube-kanaal van Erfgoedpartners. De lezingen zijn ondertiteld.
Jagers en verzamelaars in de Veenkoloniën
Middensteentijdonderzoek in Stadskanaal e.o.
Semsstraatkerk, Stadskanaal
Donderdag 26 januari 2023
Lezing door Henny Groenendijk, archeoloog
Deze lezing belicht de geschiedenis van de middensteentijd in de Groninger Veenkoloniën. Bij de aanleg van het A.G. Wildervanckkanaal in de jaren ’80 van de vorige eeuw deed de Rijksuniversiteit Groningen archeologisch onderzoek in het tracé.
Men vond o.a. veel vuurstenen werktuigen en ruim vijftienhonderd haardkuilen gedateerd tussen 7600 en 6500 v.C, achtergelaten door rondtrekkende jagers en en voedselverzamelaars die geregeld terugkeerden naar deze plek.
Ook gaat Groenendijk in op vrijwel vergeten archeologisch onderzoek langs het Pagediep.
Deze lezing belicht de voor veel mensen onbekende geschiedenis van de middensteentijd in de Groninger veenkoloniën. Bij de aanleg van het A.G. Wildervanckkanaal in de jaren ‘80 van de vorige eeuw, deed de Rijksuniversiteit Groningen archeologisch onderzoek in het tracé. Men vond o.a. veel vuurstenen werktuigen en ruim vijfhonderd haardkuilen gedateerd tussen 7600 en 6500 voor Christus: de middensteentijd. Achtergelaten door rondtrekkende jagers en voedselverzamelaars, die geregeld terugkeerden naar deze plek. Ook gaat Groenendijk in op nagenoeg vergeten archeologisch onderzoek langs het Pagediep, aan de andere kant van Stadskanaal.
Land van Wierden
Het monumentale Noord-Groningse landschap
Museum Wierdenland, Ezinge
Woensdag 8 februari 2023
Lezing door Ben Westerink, auteur van ‘Wierdenlandschap’
Wierden werden ooit opgeworpen om de bewoners langs de noordkust tegen de stormvloed te beschermen. De kuststrook van Groningen ligt er nog altijd mee bezaaid. We tellen er vele honderden. Wierden zijn er in allerlei afmetingen en verschijningsvormen. Van grote dorpswierden met veel nieuwbouw tot bescheiden verlaten huiswierden die alleen bij een lichte nevel goed zichtbaar zijn. Tijdens de lezing gaan we op zoek naar de hoogtepunten van het wierdenlandschap.
YouTube registratie volgt.
Wonen en werken tussen de Hondsrug en de Hunze
Archeologisch onderzoek De Vork bij Haren
Doopsgezinde Kerk, Groningen
Donderdag 9 maart 2023
Miranda de Wit vertelt over het archeologisch onderzoek op plangebied De Vork (2015/2017). Aanleiding hiervoor was de aanleg door ProRail van een nieuw opstelterrein voor treinen. Het onderzoek leverde veel informatie op over het gebruik van de zone tussen hogere zandgronden en lagere beekdalen, in dit geval tussen de Hondsrug en het Hunzedal, door de tijd heen. Duidelijk is dat mensen al vanaf de steentijd dit soort locaties opzochten vanwege de uitstekende mogelijkheden om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Ondanks de geleidelijke vernatting van het gebied bleef het -met enige tussenpozen- lange tijd aantrekkelijk voor de (prehistorische) mens.
Wie waren de eerste anatomisch moderne mensen in Nederland? Tijdens de laatste ijstijd, (het Weichselien, van 150.000 – 12.000 jaar geleden) was Nederland een onbewoonbare poolwoestijn. Aan het eind van de ijstijd begon het klimaat te verbeteren waardoor toendralandschappen en bebossing langzamerhand noordelijker konden uitbreiden. Al snel vestigden pioniers zich in deze landschappen: mensen die in barre omstandigheden leefden van de jacht op wild en het verzamelen van planten. Archeologen Dion Stoop (Noordelijk Archeologisch Depot, Nuis) en Pir Hoebe (Rijksuniversiteit Groningen) vertellen wat de archeologie ons leert over de levenswijze en geschiedenis van deze mensen
Archeologielezing 2 maart 2022: Middeleeuwse malaria in Nederland - Rachel Schats
Archeologielezing 2 maart 2022: Middeleeuwse malaria in Nederland - Rachel Schats
Een eeuw verkavelen in Drenthe’ is in 2019
Met het project ‘Een eeuw verkavelen in Drenthe’ is in 2019 na zes jaar selecteren, scannen en beschrijven de fotocollectie van de Dienst Landelijk Gebied online gezet. Deze collectie omvat ruim 4.000 foto’s van meer dan 75 uitgevoerde ruilverkavelingen en landinrichtingsprojecten in de provincie Drenthe van de afgelopen 80 jaar. Drenthe is hiermee de eerste en enige provincie in Nederland waarvan de collectie van de inrichting landelijk gebied is gedigitaliseerd én beschreven.
"Drenthe was de Randstad van de prehistorie" | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe
Drenthe is de oudste provincie van Nederland en was vroeger erg dichtbevolkt. Hoe kwam dat eigenlijk? Robbert en Loes gaan terug in de tijd met hoogleraar Landschapsgeschiedenis Theo Spek. Lees meer: https://rtvd.nl/aLwX
Hoe zijn zand- en veendorpen ontstaan en opgebouwd? | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe
Hoe zijn zand- en veendorpen ontstaan en opgebouwd? | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe Loes en Robbert duiken met Jermo Tappel in de geschiedenis, en nemen de oorsprong van zand- en veendorpen onder de loep. Wist je dat de Brink vroeger aan de rand van het dorp lag? Abonneer hier: https://bit.ly/3sg6sVx
Zoveel mogelijk water in het Drents-Friese Wold | ROEG! Uitzending
Al 30 jaar wordt gewerkt aan het natter maken van het Drents-Friese Wold. Een uniek stukje hoogveen overleeft daardoor. Tineke Bouwmeester neemt ons mee naar de 'haarvaten' van het Wold. Abonneer: https://bit.ly/3L0jjW1
00:00 - Intro
01:16 - Prachtig en uniek hoogveen
02:06 - Eerste resultaten natuurherstel
02:58 - Succesvolle kamsalamanders in Oude Willem
05:31 - Hard aan de slag om water vast te houden
07:45 - Gentiaanblauwtje maakt gebruik van ‘stepping stones’
10:52 - Bijzondere vegetatie in de badkuip
12:23 - Afscheid op de brug
Uitzenddatum: 7 oktober 2023
Koeweide, in het Vondelpark.
Deze keer ga ik langs bij de Koeweide, in het Vondelpark.
Hier is echt een pareltje in het groen te vinden, het wemelt hier van het leven, en dat allemaal door ecologisch beheer, waarbij geen grote machines te pas komen en alles binnen de kringloop blijft. Gefaseerd maaibeheer zorgt voor bloemrijkheid en schuilgelegenheid. Maaisel op speciale plekken op het terrein en dood hout zorgen voor voeding , gezonde bodem en nieuw leven. Het resultaat mag er wezen, het wemelt er van de dieren en er staan tal van bijzondere zeldzame planten.
Wil je meer weten over ecologisch beheer of een keertje een rondleiding? Dat kan, loop maar een keertje langs. Meer info over het beleid van Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/bestuur-orga...
regiobeheerder Klaar Meulebrouck en boswachter Bart Roose van het Agentschap voor Natuur en Bos
Biodiversiteit in het bos is meer dan veel verschillende bomen, planten en dieren. Het gaat ook over oude en jonge bomen, open plekken, dood hout in het bos, gevarieerde bosranden, poelen en meer van dat moois. Om onze bossen in topvorm te krijgen, werken we dan ook geregeld in het bos.
In dit filmpje geven regiobeheerder Klaar Meulebrouck en boswachter Bart Roose van het Agentschap voor Natuur en Bos jullie een zicht op bosbeheer en de inspanningen die worden geleverd om onze bossen gezond te houden.
Over stikstof is heel wat te doen. We zetten daarom in een 6-delige reeks uiteen wat stikstof precies is, wat de impact ervan op de natuur is en welke onderzoeken het INBO uitvoert.
In dit eerste deel hoor je onderzoeker Jeroen Vanden Borre aan het woord. Hij legt uit wat stikstof precies is en wanneer we praten over een 'stikstofprobleem'. Stikstof en onze natuur - Deel 1: het stikstofprobleem, wat is dat?
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
Valerie-Trouet: Tree Story: what we can learn about climate and forest history from the tree rings
I missed that one...(Travel??)
https://www.inaturalist.org/blog/19977-introducing-taxon-frameworks People often get very passionate about taxonomy - which I guess is good. But as we work towards a consensus taxonomy that we all share, I'll close with a plea for a spirit of compromise and flexibility. The iNat tree of life exists in this weird place between phylogeny (a tree that exactly matches evolutionary history) and taxonomic nomenclature (a set of rules for categorizing things). The taxonomies behind Catalogue of Life, GBIF, the IUCN Redlist, EOL and others occupy similar spaces. This means that while most of the changes come from trying to make the trees reflect evolutionary history, they still have many useful but non-'natural' (non-monophyletic) groups like 'Reptiles'. iNat curators coming from more of the phylogenetic philosophy often want to totally restructure the tree with something that better reflects evolutionary history. While this is a critical component of guiding taxonomic decisions, other factors like stability and simplicity must also be considered too. At its core, the iNaturalist tree is still a Linnaean taxonomy and unnamed ranks such as 'clade' can't be accommodated by the system at the moment. Please try to be open minded and flexible as we compromise towards a consensus taxonomy even if it doesn't result in a perfect phylogeny.
Similarly, iNaturalist isn't built to accommodate all of the rules and metadata that have governed taxonomic nomenclature back to the days of Linnaeus. Some things like quadrinomials are allowed under the rules of nomenclature but can't be accommodated by the iNaturalist system at the moment. Please be similarly flexible regarding some of the strict rules of nomenclature and the omission of certain nomenclatural metadata like types and authors. Once taxon frameworks become editable by iNat curators, we hope they will be places for curators to add some of this metadata if they wish
https://www.inaturalist.org/blog/19977-introducing-taxon-frameworks
https://www.inaturalist.org/blog/85698-update-on-taxon-frameworks Since then, the number of Taxon Frameworks with external references has increased. The World Registry of Marine Species is now being used for nearly all Animal Phyla outside of Arthropods and Chordates. All Chordate taxa are linked to references such as the Reptile Database and Catalog of Fishes. Plants of the World Online is the reference for Vascular Plants. We still have no taxonomic references for Kingdoms such as Fungi and Chromista.
https://www.inaturalist.org/blog/85698-update-on-taxon-frameworks
